“Maar wat nou als ik te beschadigd ben?”

Ik werk zo hard tijdens therapie; Natuurlijk, want ik wil dat het goedkomt en ik weet dat, hoewel de oneerlijkheid daarvan me op sommige momenten nog in mijn gezicht slaat, ik de enige ben die daarvoor kan zorgen.

Maar is dat wel zo?
Komt het wel echt goed?

Wat nou als dat harde werken gewoon uitstel is van wat eigenlijk onvermijdelijk vastligt? Wat nou als ik gewoon te beschadigd ben?

Het is niet gek dat ik soms zo denk: Ik heb extreme dingen meegemaakt en tijdens veel van die dingen was ik ook nog eens extreem jong. Het is normaal dat zulke dingen hun sporen nalaten: (Seksueel) geweld beschadigt.  Verwaarlozing beschadigt. Dat mijn hart in duizend stukjes brak was een normale reactie op abnormale gebeurtenissen.

Nu ben ik volwassen. Ik ben geen kind meer. Niet langer afhankelijk of machteloos. Nu kan ik kiezen hoe ik mijn leven vormgeef. En ik kies veiligheid. Ik kies vrijheid. Ik kies levensgeluk.

Maar die scherven dan?

Tja…

Als een geliefd bezit kapot valt, kan je kiezen om het weg te gooien, of kiezen om het te lijmen. Zo is het ook met jezelf. Ik koos mijzelf te lijmen. Ik kies iedere dag opnieuw om mezelf te lijmen: Ik heb therapie, ik werk aan mezelf, ik kijk met aandacht naar mijn gedrag en naar het gedrag van mensen om me heen en ik pas mijn gedrag aan als dat nodig is.

Net als met die, laten we het een vaas noemen, van hierboven, is het zo dat ik soms met stukjes van mezelf in mijn hand zit, waarvan ik niet weet hoe ze in het geheel passen en of het me wel lukt om er weer een geheel van te maken. Maar ook dat is normaal. Al doende leer je. Die onwetendheid mag er zijn. En het betekent trouwens niet dat het niet mogelijk is.

Het is ook normaal om er niet altijd even veel vertrouwen in te hebben. Gebrek aan vertrouwen hoort bij het beschadigd zijn. Je fundament, je vertrouwen en je basisveiligheid zijn immers aangetast.
Ook dat is wat het is.

Je zult merken dat je, als je accepteert dat je beschadigd bent en jezelf toestaat te voelen dat het normaal is om beschadigd te zijn na wat je hebt meegemaakt, met alle bijbehorende gevoelens van angst en onzekerheid die daarbij komen, gemakkelijker in staat bent om keuzes te maken die je in ieder geval een kans geven op een beter leven.

Radicale acceptatie:

Wat gebeurd is, is al gebeurd. Het had nooit mogen gebeuren, maar het is wat het is en het is voorbij.

Ja je bent beschadigd.
Dat is heel verdrietig en oneerlijk.
Maar het is wat het is.

Misschien kan je wel nooit het leven leiden waar je vindt dat je recht op hebt (dat zou kunnen, wie weet), maar je kunt wel een leven leiden dat beter is dan je leven nu.
Iedere nieuwe dag is een nieuwe kans om te kiezen.

Toen ik minder ver was in mijn proces dan nu, vroeg ik een keer aan mijn therapeute: “Maar wat als ik nou te beschadigd ben? Wat nou als het niet meer goedkomt?”
Ik heb veel geleerd van dat gesprek.

Ten eerste ben je alleen maar ‘tè’ beschadigd als je niet meer bereid bent om keuzes te maken die in het belang zijn van je veiligheid, vrijheid en levensgeluk. Dan bedoel ik niet dat je dat soms niet lukt, maar structureel: Een staat van volledige aangeleerde hulpeloosheid. Denk aan een aapje dat zolang in gruwelijke omstandigheden en gevangenschap heeft geleefd, dat het niet meer ontsnapt als de deur van zijn kooi openstaat. Zelfs niet als zijn water op is en het enige water zich buiten de kooi met de open deur bevindt. Dat aapje sterft uiteindelijk van de dorst, terwijl dat in zijn nieuwe omstandigheden niet had gehoeven; Hij was te beschadigd.

Als je nog in staat bent, al is het zelden, al is het met ontzettend veel moeite, om gezonde keuzes te maken, dan ben je niet ‘te beschadigd’. Beschadigd ja. Heel erg beschadigd, misschien ook wel. Maar niet tè.

Dus:

“Wat nou als ik beschadigd ben?”
…

Nou, ik ben inderdaad beschadigd. En dat is, zoals ik al schreef, heel normaal gegeven de omstandigheden.

Mijn therapeute vroeg me dus waarom dat zo erg was; (los van de oneerlijkheid van wat er is gebeurd) Waarom beangstigt beschadigd zijn mij zo?

Weet je wat bleek:
Ik ben bang dat anderen merken dat ik zo beschadigd ben; Dat ze me erom afwijzen. Ik ben bang dat beschadigd zijn, betekent dat mijn waarde als persoon minder is.

Concreter nog gezegd: Ik ben bang dat uiteindelijk zal blijken dat ik werkelijk waardeloos ben (precies zoals me is verteld en zoals ik heb geconcludeerd uit hoe mensen in het verleden met me om zijn gegaan).

Mijn therapeute vertelde me toen twee hele waardevolle dingen:

Het eerste ging over een schaapje, dat gedeeltelijk van porselein is, dat ze altijd in haar vensterbank had staan. Ze vroeg me hem vast te houden, waarna ze me vertelde hoeveel ze van ‘schaapje’ hield en dat ze ‘m zo leuk vond, dat hij zelfs in haar kamer mag staan terwijl ze werkt.
Ik glimlachte, want ik zag in haar ogen dat het klopte. En schaapje is ook leuk.

Toen vertelde ze dat schaapje op een dag gevallen was. Zijn oor was eraf. Hoewel ze het verdrietig vond, ging ze niet minder van schaapje houden. “Ik heb zijn oor er gewoon weer aangelijmd! Ja, je ziet dat hij beschadigd is, maar ik vind hem nog even leuk”.  En weer zag ik in haar ogen dat het klopte.

Daarna mocht ik schaapje een maand mee naar huis nemen toen ze op vakantie ging om me er aan te herinneren dat je waarde niet afneemt als je beschadigd bent en om me te leren dat je met zachtheid en voorzichtigheid met iets om kan gaan dat kwetsbaar is (wat ik natuurlijk deed omdat schaapje belangrijk is voor haar en ik hem in vertrouwen gekregen had): Een mooie oefening voor mij.

Het tweede wat ze me vertelde, was een mooie metafoor: Het ging over een diamant.

“Ik heb een mooie kostbare diamant. Ik ben heel blij met die diamant. Hij glanst mooi en hij is van onschatbare waarde.
Op een dag valt de diamant in de modder, maar dat is nog niet alles: Daarna gaat er ook nog iemand op staan. En nog eens. En nog eens.
Hij stampt op mijn diamant. Hij spuugt er op. Hij scheldt er tegen. Hij trapt hem diep, diep de grond in. En daarna komt er nog iemand. Die doet hetzelfde.
Als ze weggaan is mijn diamant vies. Hij glanst niet meer. Je kunt zelfs haast niet meer zien dat het ooit een diamant was.

Ik pak de diamant toch op, want ik weet dat zijn waarde niet veranderd is door hoe anderen ermee om zijn gegaan. Met heel veel aandacht poets ik hem schoon. Laagje voor laagje haal ik met aandacht het vuil eraf. Het is de moeite waard, want af en toe zie ik een kleine schittering onder het vuil. Steeds vaker. Steeds meer.
Dan is mijn diamant schoon.

Ik stop hem in mijn zak, mijn mooie waardevolle diamant, zodat hij niet opnieuw zal vallen.”

De strekking van beide verhalen is simpel: Soms gebeuren er dingen die je beschadigen, soms zelfs dingen die je het gevoel geven voor altijd vuil te zijn, maar je mag het stof van je kleren kloppen en verder gaan. En je hoeft niet bang te zijn om los te laten, omdat je bang bent dat het jou ook niet loslaat. Ten eerste bepaal jij nu. Ten tweede:

Wat een ander doet of je aandoet, verandert niets aan je waarde.
Je waarde wordt bepaald door de keuzes die je maakt en de positie die je inneemt.

Kies voor vrijheid. Kies voor veiligheid. Kies voor levensgeluk.

Je bent immers een prachtige diamant, dus je bent dat meer dan waard!