Triggerwaarschuwingen

Op Facebook zie ik het steeds vaker voorbij komen; het woord ‘trigger’. Met name in de trauma-gerelateerde groepen, verschijnt het om de haverklap boven een bericht. Triggers kunnen heel divers zijn, want het verschilt per persoon en soort trauma waardoor iemand geraakt wordt. Het gevolg is dat er op sommige plekken onderhand boven ieder bericht het woord ‘trigger’ staat. Naast berichten met bijvoorbeeld een inhoudelijke beschrijving van bepaalde misbruikervaringen, staat zo’n melding bijvoorbeeld ook boven berichten waarin iemand schrijft eenzaam te zijn, of boven berichten waarin iemand zegt vandaag geen goede dag te hebben gehad.
Dit overvloedige gebruik van triggermeldingen vind ik niet goed. Hieronder zal ik dat proberen uit te leggen.

Ik schrijf vaak dat therapie bij trauma helpt. Dan heb ik het met name over therapieën die bewezen effectief zijn, zoals EMDR en vormen van Exposure-therapie. Naast deze dingen denk ik dat het belangrijk is om iets lichaamsgerichts te doen. Dat kan van alles zijn: Dansen, drama, haptotherapie, een vechtsport, psychomotore therapie, yoga… Waar het om gaat is dat de verbindingen tussen hoofd, hart en lijf hersteld worden en dat het lijf ook de kans krijgt bepaalde ervaringen en indrukken los te laten en nieuwe, tegengestelde ervaringen op te doen.
Een derde pijler is lotgenotencontact. Mensen zijn sociale wezens. Ze hebben de behoefte zich te begeven in groepen van, bij voorkeur, gelijkgestemden. Ook mensen met een trauma zijn daar geen uitzondering op. En dat is heel begrijpelijk. Dergelijke ervaringen werken vervreemdend. Bovendien voelen dingen vaak dragelijker als je ze kunt delen. Waar kan zoiets beter dan op een plek waar mensen begrijpen wat je hebt meegemaakt?
Lotgenotencontact kan heel positief zijn. Het kan een steun in de rug zijn op weg naar herstel, een fijne veilige plek, een oase van rust. De keerzijde is echter dat het groepsmechanisme ook andersom werkt. Als 1 persoon in de groep te hard vooruit gaat, zou de groep zich daar tegen kunnen verzetten, met als gevolg dat dat individu zich, omdat de groep veel betekenis heeft uiteindelijk (maar weer) schikt naar de meerderheid.
Zulke dingen gebeuren in het klein of groot in alle groepen, maar in een groep waar de gemeenschappelijkheid draait om de meest erge levenservaring(e)n, is dit iets om extra waakzaam voor te zijn.

De ontwikkeling van het overmatige gebruik van triggerwaarschuwingen vind ik een voorbeeld van dat slechte groepsmechanisme. Het is als een knoop die je los probeert te maken, maar eigenlijk steeds vaster trekt: Iemand komt in een groep om zijn ervaringen te delen, maar krijgt de boodschap dat hij anderen niet teveel mag raken. “In deze groep plaatsen wij een content- waarschuwing als het om moeilijke dingen gaat” Omdat hij zelf weet hoe het is om erg overspoeld te raken, houdt hij daar uiteraard rekening mee en deelt zijn ervaring pas na het plaatsen van een triggermelding. Na een tijdje in dit stramien leert hij dat de dingen die hij voelt voor een enkeling in de groep ook heftig kunnen zijn en ook daar komt in het vervolg een waarschuwing boven. Als anderen dat bericht dan ondanks de waarschuwing lezen en vervolgens reageren dat het wel echt heftig is, zal dat bevestigend werken. Niet alleen in de zin van “toch maar goed dat ik die triggerwaarschuwing geplaatst heb”, maar ook als een “Goh poeh, wat is het toch ook heftig wat ik hier neergeschreven heb” (Wat zijn mijn ervaringen toch heftig. Wat is het toch heftig wat ik voel. Wat is het leven toch heftig)
Uiteindelijk zal hij, in een dergelijk klimaat, voor de zekerheid zelfs zijn smalltalk onder een triggerwaarschuwing plaatsen. Je weet immers maar nooit wie je raakt, toch?

Het is heel aardig en ook belangrijk om rekening met een ander te houden; Het is mooi dat je anderen geen pijn wilt doen. Maar in een groep zijn, waar je niets kunt delen zonder dat je het van tevoren moet classificeren als te gevoelig, is schadelijk.
Mensen delen dingen juist, zodat ze iets van de spanning die bij hun ervaringen hoort los kunnen laten. Dingen delen en onderwijl in de eerste plaats opnieuw en opnieuw en opnieuw bezig zijn met hoe triggerend het eigenlijk is, maakt van het delen weinig anders dan een herbeleving.

Laten we daarom stoppen met het onnodige gebruik van triggerwaarschuwingen en het risico nemen om geraakt te worden; het risico nemen om een ander te raken, het risico nemen om ons (weer) menselijk te voelen.

Laten we het risico nemen dat het op een dag misschien minder pijn zal doen.
(En dat dat oke is.)

Wederopbouw

Omdat de inhoud van het oorspronkelijke bericht mogelijk triggerende beschrijvingen bevat, is dit een leeswaarschuwing voor m.n. slachtoffers van seksueel geweld:
Probeer bij jezelf te voelen of het verstandig is om nu verder te lezen. Je kunt er ook voor kiezen om later terug te komen of het te lezen als er bijvoorbeeld iemand bij je is.

Als de informatie in het artikel veel bij je oproept en/of als het herkenbaar is, raad ik je aan om hulp te zoeken, dit kan bijvoorbeeld door contact op te nemen met een van de Centra voor Seksueel Geweld (Nederland) of de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (België)

Als je wilt kun je nu hier verder lezen: https://samenhelen.wordpress.com/wederopbouw/

“Bewaak je je grens of bewaak je je angst?”

We hadden gisteren een beleidsdag met Revief. Behalve veel vergaderen & spijkers met koppen, betekende het ook samen potluck lunchen en veel gezelligheid. Het was een fijn en zinvol samenzijn.

In de ochtend begonnen we met een workshop Aikido, Communicatie & Ontspanning. Om eerlijk te zijn zorgde dit vooraf juist voor wat extra spanning bij mij. De workshopgever was namelijk een van mijn eigen Aikidoleraren, mijn hoofdsensei, die naast Aikidolessen ook nog communicatietrainingen geeft.
Hoewel de meesten in mijn Aikido-school weten dat ik met slachtoffers werk, heb ik niemand verteld over mijn eigen slachtofferschap. Niet omdat ik dat niet durf, maar omdat ik dat niet wil. Aikido betekent voor mij, naast veel andere dingen, het overwinnen van dingen die ik eng vind. Soms is het makkelijker om dingen te overwinnen in een normale setting, waarin er geen goed excuus is om dingen niet te doen. Mijn ervaring is dat veel mensen, hoewel goed bedoeld, vaak extra mild en faciliterend zijn als ze weten dat je zoiets traumatisch hebt meegemaakt. Dat is fijn, mooi en soms ook nodig, maar tegelijkertijd betekent het ook dat angst dat toch al (onnodig) veel ruimte inneemt, nog wat extra ruimte krijgt van de ander. Dat maakt het lastiger om bang te zijn en toch te doen.

Aikido is iets van mij. Het is een veilige activiteit, in een veilige ruimte met veilige mensen; de perfecte oefensituatie. In de dojo kan ik mezelf en mijn lijf vaak heel goed voelen. Er is veel nabijheid en lichamelijkheid. Ik kan er spelen en proberen. We werken aan ontspanning wat me helpt om niet alleen met mijn hoofd te bepalen, maar mijn lijf meer te betrekken en mijn grenzen goed te voelen. Juist in Aikido is het heel belangrijk dat ik zelf kan bepalen.

Juist daarom heb ik niets verteld. Ik wil niet dat iemand tegen me zegt, wanneer hij ziet dat ik gespannen ben: “Je hoeft dit niet te doen”, omdat hij weet dat mijn spanning misschien te maken heeft met mijn traumatische ervaringen. Daarmee gaat iemand aan de kant van mijn angst staan. Dat helpt niet. Het is een wankel evenwicht en het vraagt ook in een veilige situatie veel wilskracht om dingen te doen die eng zijn. Het is heel belangrijk voor mij om zelf mijn beslissingen te kunnen maken, ook als het achteraf gezien niet de juiste blijken te zijn. Daar leer ik van. Ik ga er niet dood aan. Er is in het nu geen enkel echt groot gevaar meer. En ook dat is een les die ik probeer te conditioneren. Bovendien is het zo heerlijk dat dingen normaal zijn, zonder dat ze geproblematiseerd worden. Ik vind dat ik iets normaals verdien. Iets fijns. Iets waar ik van geniet.

Spannend dus; Als Revief Sensei zou uitnodigen als workshopgever was de kans aanwezig dat een en ander toch bij elkaar zou komen.

-En dat was ook zo natuurlijk:
Ik heb na de workshop met Sensei gesproken die toch wel het een en ander geconcludeerd had, maar hij liet het initiatief om er over te vertellen in onze aikido-groep volledig bij mij. Een fijne reactie. En de rest zie ik wel. Het is wat het is.

De workshop zelf was fijn en ook heel waardevol voor onze organisatie. Het ging er vooral om onze aandacht te verplaatsen van ons hoofd naar de buik; het centrum. Het bleek (en dit ken ik ook uit mijn Aikido) dat als je aandacht bij je centrum is en je ontspannen bent je veel krachtiger kunt zijn.

Ik heb veel dingen gehoord die passen bij mijn eigen kernopvattingen over zelfverdediging en weerbaarheid en over het leven.

Wat ik heel mooi vond bijvoorbeeld was een duwoefening waarbij je minder makkelijk omgeduwd kon worden als je aandacht bij je centrum was, dan wanneer die bij je hoofd was. Sensei zei vervolgens: “Er is natuurlijk een limiet. Je kunt niet oneindig volhouden. Als iemand sterker is en langer duwt, komt het punt waarop je toch om zult vallen. Je kunt dan kiezen om een stap terug te doen en weer stevig te staan in plaats van te wachten op het moment dat je achterover valt”.
Dit is heel belangrijk. Je bent niet onkwetsbaar. Stevig zijn is niet hetzelfde als onkwetsbaar zijn. Er kunnen dingen gebeuren die je omver blazen, dat hoort bij het leven, maar je kunt dan nog kiezen hoe je daarmee om gaat; wacht je tot het moment dat je valt of doe je zelf een stap terug en herpak je je? Het is niet erg om te besluiten om een stap terug te doen als je dit doet omdat jij het wilt. Het is erger om om te vallen zonder dat je dat wilt.

Een ander waardevol concept was de polsgreep; het aangrijppunt; het probleem. Als iemand je pols pakt (je een probleem geeft) kun je je daartegen gaan verzetten en je aandacht volledig op het probleem richten, maar dat kost veel energie (en de ander anticipeert daar waarschijnlijk op). Je kunt echter ook kiezen om te kijken naar welke mogelijkheden je nog meer hebt (Sensei maakte toen een elleboogbeweging waardoor de balans verstoord werd en de polsklem werd opgeheven).

Ook belangrijk vond ik het verschil tussen accepteren en berusten. Berusten is het laten gebeuren en jezelf de regie ontnemen iets te doen. Accepteren is feitelijk aanvaarden dat iets er is, waardoor je energie overhoudt om te reageren op het probleem. “Het is wat het is (ongeacht hoe dat voor me is en of ik ermee instem) en ik handel”.

Er is nog meer om over te schrijven en mezelf kennende ga ik dat vast nog wel doen, maar voor nu hoop ik dat jullie stil willen staan bij deze drie dingen:

Stevig zijn is niet hetzelfde als onkwetsbaar zijn. Het is niet erg om te kiezen een stap terug te doen.

Focus niet op het probleem, maar focus op je mogelijkheden.

Accepteer feitelijk dat een probleem er is, ongeacht wat je ervan vindt en handel.

Ik heb gisteren een fijne, waardevolle dag gehad. Daar wil ik me op focussen. Sensei weet nu dat ik een slachtoffer ben van seksueel kindermisbruik. Dat vond ik een probleem en dat vind ik nog steeds. Daar kan ik me in vastbijten, maar ik heb besloten om dat niet te doen. Misschien betekent dit wel extra oefenmogelijkheden in het aangeven wat ik wel en niet wil. (“Niet teveel zachtheid! Wel aanmoediging” o.i.d.). En misschien, heel misschien is het wel goed dat ik bij Aikido waar ik me zo fijn en veilig voel en waar ik met zoveel plezier naartoe ga, 100% mezelf kan zijn (ook met mijn slachtofferschap). Misschien verwarde ik stevigheid nog wel teveel met onkwetsbaarheid.

Ik denk dat ik ook in het proces van mijn grenzen bewaken in plaats van mijn angst, niet over het hoofd moet zien dat ook dat eng is en ingewikkeld en dat ik ook die angst niet hoef te bewaken, maar los mag laten en mag vertrouwen dat ik kan (leren) begrenzen.
Ontspanning brengt tenslotte meer dan krampachtigheid.

Mijn oudste vriend

In mei ben ik begonnen met Aikido. Ik doe dat nu een poosje en vind het erg leuk. De belangrijkste motivatie om te beginnen, lag voor mij in mijn angst/weerstand om naar de grond te gaan. Aikido werkt met gewrichtsklemmen en technieken om je trainingspartner uit balans en naar de grond te brengen, dat is de kern. Als ik mijn angst wilde uitdagen, was dit een goede plek om dat te gaan doen.

Een van de belangrijkste drijfveren achter de dingen die ik doe, is altijd: “Ik ben bang, dus ik doe het.” Al op heel jonge leeftijd heb ik meer angst gekend dan ik vind dat iemand ooit in zijn leven hoort mee te maken. Het was terechte angst; Angst voor dingen die konden gebeuren en vaak ook werkelijk gebeurden, maar die nooit hadden mogen gebeuren.
Dit heeft ertoe geleid dat ik nu ik volwassen ben en uit de onveilige situatie, deze angst een beetje in mezelf heb verinnerlijkt, ondanks dat ik nu niet meer afhankelijk en onmachtig ben.

Ik zie mijn angst als een soort overbeschermende vriend die bij alles wat maar enigszins bedreigend lijkt, zichzelf opblaast en begint te roepen “Blijf uit de buurt!” mij onderwijl terugloodsend naar waar we vandaan kwamen. Het is goed bedoelt, dat weet ik, maar het is toch ook wel een beetje irritant. Bovendien is het onnodig. En ik wil vooruit, verdorie!

Eigenlijk wil ik niet meer bang zijn. Het is een vervelend gevoel: Mijn hart gaat snel kloppen. Ik voel een steen in mijn buik. Mijn ademhaling gaat hoog, of ik stop helemaal met ademen. Mijn lijf voelt gespannen. Soms word ik bijna bang voor de angst.

Nu heb ik een aantal dingen ontdekt:

‘Mijn vriend Angst’ geeft om mijn veiligheid.
‘Mijn vriend Angst’ laat zich geruststellen als blijkt dat ik veilig was.
‘Mijn vriend Angst’ wil graag met me samenwerken om te zorgen dat ik veilig ben.
‘Mijn vriend Angst’ vindt het moeilijk om helemaal weg te gaan als ik iets engs doe, maar het lukt hem om wat meer op een afstandje te gaan staan als ik laat zien dat ik de confrontatie met wat eng is, prima zelf aan kan.
Ik heb zelfs gemerkt dat het ‘mijn vriend Angst’ lukt om een volgende keer wat meer op een afstandje plaats te nemen als er al een aantal succeservaringen zijn geweest.

Angst is een datapunt. Het hoort sowieso bij het leven in het algemeen en het hoort in belangrijke mate bij mijn leven nu. Daar zijn logische verklaringen voor. Ik kan dat wel vervelend gaan vinden, maar daar wordt het niet anders van. Ik moet werken met wat is.

Ik heb geleerd dat ‘mijn vriend Angst’ altijd hard begint te schreeuwen bij dingen die nieuw voor me zijn, dingen die tegengesteld zijn aan de dingen die ik geleerd heb en bij dingen die me doen denken aan vroeger.

Ik weet ook dat ik van nieuwe dingen hou. Dat ik blij word van dingen proberen. Dat ik het leuk vind om te spelen. Dat ik graag leer.
Ik weet ook dat niet alles wat ik geleerd heb, me geleerd is door goede leraren en middels prettige ervaringen en dat dat niet de dingen zijn die de rode draad van mijn leven mogen bepalen; dat tegengestelde ervaringen dan juist meer dan welkom zijn.
Verder weet ik dat de dingen die me doen denken aan vroeger alleen maar een signaal zijn die benadrukken dat ik in het nu een kans heb om dingen anders te doen nu ik niet langer onmachtig ben en klein.

Daarom “Ik ben bang, dus ik doe het”.

Inmiddels zit ik al bijna een half jaar op Aikido. Het is al lang niet meer eng om naar de grond te gaan. Ook nabijheid (nog zoiets wat ik eng vind) wordt steeds minder beladen. Door de wisselende samenstelling tijdens onze lessen, trek ik soms iemand tegen me aan wiens naam ik niet eens weet. En dat is prima.

‘Mijn vriend Angst’ loopt nog altijd met me mee de dojo in waar hij om zich heen kijkt, de onbekende personen en elementen registreert, zijn schouders ophaalt en dan even naar me glimlacht, terwijl ik plaatsneem op de mat. Angst is een datapunt. Ik glimlach terug. “Het is ok”.  Hij weet dat het waar is en vertrekt.

Zoek je grenzen op

Bron: Scaling Force (R. Miller + L.A. Kane)

Gisteren deed ik iets heel engs. Iets heel, heel, heel engs; Ik had namelijk een zelfverdedigingstraining (wat op zich al veel dingen doen die ik eng vind is) en een groot deel van de tijd was ik geblinddoekt. (Ja, echt!)
Dat heeft voordelen: Minder nadenken en meer voelen. Minder hoofd en meer lijf. Efficiënter reageren. Meer van die dingen.
Maar: Eng!

Mensen houden er niet zo van om niet te kunnen zien; een zintuig op te geven en daarmee (een idee van) controle. Voor slachtoffers van seksueel geweld is dit, om voor de hand liggende redenen, nog sterker. Voor mij? Oeff! Ik heb slechte ervaringen met geblinddoekt zijn. Slechte ervaringen met niet kunnen zien, maar vooral wel goed kunnen voelen. Met niet kunnen anticiperen wat er op me afkomt. Met straf krijgen voor schrikreacties die ik in die setting moeilijker kon voorkomen. Met een totaal gebrek aan controle. Volledige machteloosheid.

Geblinddoekt zijn stond niet op mijn Bucketlist. Ook niet ergens onderaan.

Toch leek het me een goed idee om dit te gaan doen. Alles wat je met deze manier van trainen kunt leren, had ik te leren. En meer:

Ik had ook te leren (steeds opnieuw, zolang als dat nog nodig is) hoe veilig een situatie kan zijn waarin ik regie heb; ik bepaal en ik kan stoppen wanneer ik dat wil.

Ik had wederom te leren dat iets eng is en ik het toch kan doen.

En toen voelen mijn voornaamste middel werd om informatie te krijgen over de situatie (Waar is de ander? Wat gaat hij doen? Wat kan ik doen?), kon ik niet als reactie uit contact  gaan; ook niet als het eng was (juist niet). Uit contact betekende namelijk geen informatie. Het betekende dat ik niet wist waar de ander was, niet wist wat het beste voor mij was om te doen en dat mijn mogelijkheden beperkt werden. Ik ‘moest’ dus veiligheid zoeken in contact, in nabijheid, in lichamelijkheid. Ik ‘moest’ mijn geconditioneerde coping en mijn voorkeursreacties die hardnekkig hun hoofd opsteken als ik maar bang genoeg ben, overboord gooien en het anders doen.
Dus dat deed ik.

En nu komt het:

Ik ging niet dood
Het was eigenlijk heel leuk.

Natuurlijk was het ook nog eng. Dat bleef. Maar al die onnodige balast; het denken, de verwachtingen, het me schrap zetten, mijn adem inhouden… Dat kon ik allemaal los gaan laten, want het werkte niet.

En toen kwam er ruimte voor wat wel werkte:
Alleen maar voelen.
Voelen en improviseren.

Zoals een kind speelt;

Natuurlijk was dat leuk!

Tegenslagen

“You may encounter many defeats, but you must not be defeated”
Maya Angelou

 

Tegenslagen horen bij het leven. Op sommige dagen is het gewoon shit. Dat mag. Dat kan. En het gaat ook weer over.

Mensen met een (jeugd)trauma vinden het vaak erg lastig om te accepteren dat emoties als boosheid, angst en verdriet ook gewoon bij het leven horen, dat dat ook niets met het trauma te maken kan hebben. Omdat ze nog jong waren ten tijde van het ontstaan van het trauma en het ook nog eens veel emoties bij ze oproept (die ze misschien niet makkelijk aan andere dingen kunnen koppelen), wordt het lastig om onderscheid te maken tussen deze traumagerelateerde emoties en de normale emoties uit het dagelijks leven. Het voelen van bepaalde emoties raakt verstrengeld met elementen van het trauma. Zo kan het bijvoorbeeld moeilijk zijn om een situatie te verdragen die een milde angst oproept, omdat het ervaren van die gevoelens, doet denken aan de doodsangst die bij het trauma hoort. Je kunt je voorstellen dat het op deze manier erg lastig wordt om dingen te ondernemen die buiten je comfortzone vallen. Ironisch genoeg zijn het juist die dingen die buiten je comfortzone vallen, die maken dat je kunt groeien en je kunt ontwikkelen; de dingen die zorgen dat je je leven kunt veranderen. Het is daarom heel belangrijk om je niet door je gevoelens te laten weerhouden om de dingen te doen die goed voor je zijn.

Ik zeg het daarom nog maar eens: Emoties zijn normaal. Emoties horen bij het leven.

Het is ok om boos te zijn.
Het is ok om bang te zijn.
Het is ok om verdrietig te zijn.
Het is zelfs ok om het even allemaal niet precies te weten.

Soms weet ik het zelf ook allemaal even niet zo goed.
Om eens heel openhartig te zijn: Vandaag is bijvoorbeeld zo’n dag.
Het is allemaal pfft.
En nou ja, dat is dan maar zo. Het mag best even shit zijn.
En misschien is het zelfs wel wat langer dan even. Ik geloof erin dat het wel weer beter wordt. Niet omdat ik het einde van de tunnel kan zien en ook niet omdat ik zoveel goede ervaringen heb waar ik uit kan putten en mezelf mee op kan peppen, maar omdat ik wil dat het beter wordt. Ik denk dat alles staat of valt met wat je wilt. Mindset.

Toen het eens echt niet goed met me ging, zei iemand tegen me: “Huil maar, breek maar. Van de stukken maak je wel weer wat je nodig hebt.”

Ik geloof dat dat het is: Tegenslagen horen bij het leven, maar verslagen worden is een keuze.

In een jaar kan er veel gebeuren…

Vandaag is het precies een jaar geleden dat Samen Helen is geboren. Ik had geen beschuit met muisjes om het heuglijke feit te vieren, maar wel veel thee en troost-chocolade. Het was die dag namelijk ‘Therapy Tuesday’ en we waren net met iets nieuws begonnen dat ik heel eng en moeilijk vond. Ik besloot deze blog te beginnen als een soort van positief tegenwicht voor de zware tijd die voor me lag. We weten allemaal hoe dat uit de hand gelopen is…

Een jaar later; 75 posts, 681 volgers, een ‘beste blogpost van het Nederlandse taaldomein’-nominatie, een twitter-account, een vertaling (die, ik geef toe, wat meer aandacht verdient), 3 gastschrijvers en ontelbare likes, shares & reacties (waarvoor ongelooflijk bedankt, echt!) verder…

Wauw, wat is er veel gebeurd!

En dan bedoel ik niet alleen hier op mijn blog, natuurlijk.

Een jaar en wat uurtjes geleden, zat ik in een PMT-ruimte met mijn therapeute voor een soort EMDR-deluxe. Ik had toen al een geruime tijd traumatherapie met EMDR, maar waar ik daarbij vaak tegenaan liep was dat ik ‘weg ging’ van het trauma, wanneer ik woorden gaf aan wat ik zag/voelde/ervoer. Het was een strategie die lange tijd succesvol was geweest voor me, maar die ik niet makkelijk kon afleggen toen dat nodig was. Ik wilde wel bij mijn gevoel blijven, maar ik wist niet precies hoe.

Ik denk overigens dat, maar volgens mij is dit verband nergens bewezen, mijn hoogbegaafdheid en ook de talloze dingen die ik tegelijk deed ten tijde van het seksuele geweld om mezelf ervan af te leiden, ervoor zorgden dat ik gewend was aan grote(re) werkgeheugenbelasting, waardoor de EMDR zoals we het deden niet voldoende belastend was voor mij op dat moment. Er bleef ruimte om ervan weg te gaan.

Ook denk ik dat ik ervan weg ging juist door dingen verbaal te maken. Als je zo jong bent als ik was; Ik was ongeveer vier toen het begon, heb je nog niet veel woorden voor wat er gebeurt. Door er wel woorden aan te geven (die eigenlijk niet bij je ervaring van dat moment horen), ga je weg van dingen die je soms alleen hebt opgeslagen als een gevoel.

Een poosje eerder, toen ik ook zo vastzat in dat krampachtige overrationaliseren, vroeg mijn vindingrijke therapeute eens om mijn handen zo boven mijn hoofd te houden als ik het in mijn plaatje zag. Terwijl ik dat deed, vroeg ze me naar het plaatje te blijven kijken. Al toen ze het voorstelde voelde ik grote onrust en weerstand in mijn lijf, maar ja, ik wilde vooruit, dus ik deed het: Er klikte wat in elkaar en ik brak. Het was de eerste keer dat ik huilde. En huilde. En huilde. Ik wilde mijn handen weer omlaag doen, maar ze vroeg me ze daar te houden, terwijl we werkten aan het plaatje en ik huilde en huilde en mijn SUD-score beetje bij beetje omlaag ging. Het was verschrikkelijk, maar ik voelde me zoveel beter toen ik uit de sessie kwam. Niet meteen, maar toen ik wat bijgekomen was en had geslapen was het alsof ik honderd kilo lichter was.

We zijn er die keer dus achtergekomen dat het werkte om mijn lijf erbij te betrekken. Toen EMDR daarna verder weer wat stroef ging, besloten we om het eens een poosje op deze manier te proberen. Vorig jaar, deze dag, zou de eerste keer zijn.

Er was een herbeleving die ik altijd had, vaak als ik ging liggen wanneer ik al gespannen was, of als iemand zich agressief gedragen had of soms door andere triggers. Het laat zich het beste omschrijven als “De klap waarmee mijn rug de grond raakte”. (Zo noemde ik het plaatje ook).
Als ik niet snel genoeg naar huis wist te rennen en ze me onderschepten, werd ik niet al te zachthandig tegen de grond getrokken/gegooid. Voor mij als kind was dat het moment waarop alles verloren was. (Ik kijk daar met de kennis van nu iets anders tegenaan; ik denk dat het een illusie was die zij bewust creëerden, wegkomen was nooit een optie). Ik herinnerde me altijd hoe het klonk als de lucht uit mijn longen werd geperst en mijn lijf de grond raakte. Ik kon dat voelen, aan mijn lichaam. Steeds en steeds opnieuw. Hoewel het minder bedreigend klinkt dan andere dingen die ik hier wel eens geschreven heb, was dit voor mij, vanuit mijn kinderbeleving echt heel naar.
Dit was het plaatje waarmee we ons tijdens “EMDR-deluxe” (te leuke naam om er niet in te houden) bezig zouden houden.

Dus we zaten daar vorig jaar in die PMT zaal, met het doel om dat gevoel voldoende na te bootsen, vooral niet teveel te praten en te rationaliseren en wanneer de spanning voldoende opliep EMDR toe te passen.

In de praktijk ging het wat anders. In een mailtje schreef ik er het volgende over:

We doen zo’n PMT-EMDR iets waar ik je ooit eerder wat over heb verteld. De bedoeling was dat ik zou vallen op een matje en het moment zou herbeleven dat alles verloren was. Bij druk tegen mijn rug moest ik me (voorstellen dat ik tegen de grond getrokken werd en me) laten vallen, maar om eerlijk te zijn lukte het me niet. Ik deed alleen maar mijn ogen dicht en wachtte tot het moment voorbij was. Ik vond het ook lastig om in het hier en nu te blijven. Ik was een beetje geneigd om te smokkelen, omdat ik inmiddels veilig heb leren vallen, maar dat was natuurlijk niet de bedoeling, dus wilde ik helemaal niet naar de grond.

Ik was bang. Naar de grond gaan vond ik verschrikkelijk eng. Mijn kernopvatting was dat alles op de grond verloren zou zijn. Ik had zelfverdediging gehad met ook valtraining (wat overigens ook doodeng was), maar dit was een heel nieuw level van eng. Dit doen met dat specifieke plaatje in mijn achterhoofd…
Ik deed mijn ogen dicht en wachtte tot het moment voorbij ging (een oude, niet succesvolle strategie).
Mijn therapeute, niet voor 1 gat te vangen,stapte toen over op imaginaire rescripting:

Ze zei: “Stel je voor dat je een toverdrankje neemt, waardoor je in 1x honderd keer sterker bent. Verzet heeft zin. Wat zou je doen?” Mijn eerste reactie was dat dat niet realistisch was, maar ze zei dat het net zo min realistisch was dat ik het gevoel had dat de daders nog steeds met ons in dezelfde ruimte zijn en dat ik zelf de fantasie mag kiezen die me het meest helpt; Het toverdrankje of de ingebeelde machteloosheid in het nu. Ik mocht mezelf losmaken van mijn stootkussen-aanvaller en ik mocht mezelf ook in veiligheid brengen, omdat dat kan in het nu.

Toen ze tegenover me stond en ik mezelf mocht beschermen en moest voelen dat ik mezelf mocht beschermen, merkte ik dat ik sloeg zoals ik dat bij zelfverdediging geleerd heb. Met weinig inspanning en het gebruik van mijn lichaamsgewicht. Ik probeerde voorzichtig te zijn, maar ze was op een gegeven moment buiten adem. (Stiekem vond ik dat heel grappig)
Ik zei tegen haar dat het me niet lukte om als een kind te slaan, omdat mijn systeem efficiënt wil reageren zoals ik bij zelfverdediging geleerd heb. Ze vond het fijn en goed en ze zei dat dat juist prima was, omdat ik in het nu werkelijk de mogelijkheid heb om me te beschermen.
Het bijzondere is dat ik me dan totaal niet meer onveilig voel in de situatie. Het is dan niet langer meer ik en een verlammende herinnering waarin het nooit zin had om te vechten en waarin verzet leidde tot extreme straffen, maar alleen ik, mijn actie en geen oordelen; Een hier en nu waar ik veilig ben.

Het is gek te bedenken dat dit nog maar een jaar geleden is.

We hebben nog een aantal keer op deze manier gewerkt en het heeft me steeds veel opgeleverd. Er was in deze setting ruimte voor het uiten van mijn boosheid (die ik steeds meteen wegmaakte, want oef gevaarlijk), omdat ik die direct naar buiten mocht richten, door op stootkussens te slaan. Er werd gericht geEMDRt, waarbij ik merkte dat het me veel beter lukte erbij te blijven, omdat alles niet in de eerste plaats verbaal was. Verder merkte ik dat het in beweging zijn me hielp tegen dissociatie. En ik denk dat met alle verschillende dingen die me daar aangeboden werden, mijn werkgeheugen ook voldoende belast werd.

Maar dat is allemaal heel theoretisch. Praktisch gesproken, kan ik vooral zeggen dat ik op deze manier enorme stappen heb kunnen maken.

Toen ik vorig jaar mijn ogen dichtkneep, mijn vuisten balde en mijn hart heel snel voelde  kloppen, omdat ik koste wat kost niet op de grond wilde komen, “want dan zou alles verloren zijn”; Toen ik die steen in mijn maag voelde wanneer ik het stootkussen in mijn rug voelde, had ik nooit gedacht dat ik 9 maanden daarna op een sport zou gaan waarbij tegen de grond geworpen/geklemd/gegooid worden, even normaal is als ademhalen. Ik zou al helemaal niet hebben kunnen bedenken dat het me zou lukken om die twee zaken succesvol te combineren. Met gemák!

Inmiddels zijn we weer 2,5 maand verder. Mijn Aikido-school heeft een zomerstop en ik mis het verschrikkelijk.

Wie had dat kunnen denken?

In een jaar kan er veel gebeuren.
Ik kijk nu al uit naar SH’s tweede jubileum!

Het is niet zo makkelijk!

Soms, als ik blogs schrijf zoals die van afgelopen maandag “De enige die jou tegenhoudt, ben jij”, krijg ik veel reacties van lezers die moeite hebben met de discrepantie tussen theorie en de praktijk: “Dat zeg je wel heel makkelijk, maar…”
“Het is helemaal niet zo eenvoudig, want…” En dan komen er argumenten.

Ik weet dat het niet makkelijk is.

Ik zeg nergens dat het dat wel is. Alle argumenten die ik gehoord heb over moeilijke levens, slechte ervaringen, grote verliezen en terugkerende teleurstellingen gaan ook voor mij op. Sterker nog: Ik denk dat zelfs mensen zonder een voorgeschiedenis van trauma geen leven geleid hebben vrij van teleurstellingen en verdriet. Tegenslagen horen nu eenmaal bij het leven.

Wat ik hoop als ik zo’n blog schrijf, is dat je ondanks die tegenvallers, ondanks je voorgeschiedenis, gaat voelen wat er nog meer is; hoeveel ruimte en mogelijkheden. Dat het leven ook heel mooi kan zijn. Dat je jezelf niet onkwetsbaar kunt maken voor pijn en verdriet, betekent niet dat pijn en verdriet het enige is wat er op jou zal wachten als je je hoofd uit het raam steekt; Het betekent niet dat je geen geluk meer na kunt streven. Het kan er naast elkaar zijn. En soms betekent dat een mooi moment op een verder vervelende dag, soms is het meer andersom. Soms gaat het om langere periodes waarin je bv zo gelukkig zult zijn dat het voelt alsof je je in een sprookje bevindt. Denk niet dat dat niet voor jou weggelegd is, omdat je heel, heel verdrietig en heel heel gebroken bent (geweest).

Dus: Het is niet makkelijk.
Maar het is ook niet onmogelijk.

Mijn stokpaardje is dat je steeds opnieuw kunt kiezen en dat is waar. Het betekent misschien niet dat er altijd een optie bij zit die jouw ideale keuze is, maar wel dat er altijd een is die beter is dan de rest. En stel dat het je echt om het even is of het A, B of C is, kies dan toch, omdat het kiezen op zich, betekent dat je regie ervaart, invloed op de wereld om je heen en dat is heel waardevol.

Sinds mei ongeveer doe ik Aikido. Hoewel ik het heel leuk vind, is het ook spannend voor me. Iedere les is er 1 van overwinningen. Als het niet is omdat het me lukt ontspannen te zijn wanneer ik (door iemand die ik totaal niet ken) in een gewrichtsklem naar de grond wordt gebracht, dan is het wel omdat ik blunder na blunder na blunder aaneenrijg en mezelf toch weet te vertellen dat het helemaal niet erg is om fouten te maken.

En hoewel ik al deze dingen te overwinnen heb, hoewel mijn hart soms snel gaat kloppen en ik mijn adem in wil houden, is er ook het plezier. Ik voel warmte en ontspanning in mijn buik, ik lach met mijn aikimaatjes. Ik respecteer mijn Sensei. Ik voel me echt gelukkig als ik daar ben.

Dingen kunnen naast elkaar bestaan.

Ik ben daar omdat ik er wil zijn, dus kán ik er zijn.

En ik denk dat het daar op neer komt:
Dat het niet makkelijk is en dat je het toch kunt doen.

Cadeautjes

Deze blog is eigenlijk mijn cadeautje aan jullie, mijn lezers, maar het begon ooit als een cadeautje aan mezelf. Ik had een plek nodig waar ik de dingen kon opschrijven die in mijn (drukke) hoofd waren, op een positieve (want daar hou ik van) manier, zodat ik en hopelijk anderen met mij (want ik vind het fijn om wat voor anderen te betekenen), me er steeds opnieuw mee zou kunnen verbinden.
Als het dan moeilijk was, want dat was/is het soms (en zeker toen, want EMDR), dan zou er altijd deze tastbare tegenhanger zijn.

Hoewel ik het echt heerlijk vind om te schrijven en om me met jullie te verbinden, is het al even geleden dat ik hier op deze manier dingen heb uitgewerkt voor mezelf. Ik deed het wel in bepaalde mate met mijn Momentum-post, want Aikido was/is een grote stap, of beter gezegd: een reeks van grote stappen (in meerdere opzichten ook) voor mij, maar verder  doe ik dit eigenlijk zelden nog.

Tegenwoordig is mijn cadeautje aan mezelf het lezen van de blogs van Rory Miller. Hij schrijft: Veeeeeel! (Dat vooral, ik lees chronologisch en ben nu in 2008) En verder gaat het over onderwerpen die ik interessant, belangrijk en leerzaam vind (geweld, veiligheid, gedragsdynamica etc) en die herkenbaar zijn (niet zozeer in de specifica als in de principes). Maar wat het voor mij een cadeautje maakt is dat hij schrijft over mogelijkheden, want hij denkt in mogelijkheden. Ik doe dat zelf ook; Het is ook de rode draad van mijn eigen blog, maar Rory is er beter in en dat is fantastisch.

“There is something in that which allows you to turn big setbacks into long term gains. There is momentum in every fall. There is a lesson in every injustice. Even betrayals bring freedom”

Ik denk aan aikido. Aan hoe lastig het is, buiten al het andere, om als absolute beginner in een hechte groep met gevorderde leerlingen te komen die allemaal heel leuk en aardig zijn, maar vooral ook heel goed in wat ze doen.
Ik denk aan hoe mijn uiterste best doen bij het uitvoeren van dezelfde technieken (of zelfs een simpele vorm ervan) bij lange na niet goed genoeg is, niet eens in de buurt komt van ‘wel ok’. En dan denk ik vervolgens aan hoe het me steeds beter lukt om niet goed genoeg te zijn en te kunnen ontspannen terwijl ik dat weet, te kunnen accepteren dat dat is hoe het nu is en dat dat niet erg is. Momentum: Door steeds te falen, leer ik loslaten. Wat is een meer waardevolle les om te leren? Een gevechtstechniek die vooral waarde heeft in de dojo of een verdraagzaamheid voor fouten?

Denk in mogelijkheden. Verruim je blikveld.

Overal zijn ‘cadeautjes’. Om met Rory’s woorden te spreken: “Learn to see the gifts”, dat is het grootste cadeau dat je jezelf kunt geven.

De enige die jou tegenhoudt ben jij

Mensen die in hun leven, met name in hun jeugd, hebben ervaren in meer of mindere mate machteloos te zijn, zijn geneigd om nu, terwijl ze volwassen zijn en de omstandigheden anders zijn, nog steeds te handelen alsof ze werkelijk zo machteloos zijn als ze zich voelen.

Ik schrijf hier meer over in mijn blog over aangeleerde hulpeloosheid

Hoewel ik het mechanisme begrijp en ook wel herken, vind ik het verdrietig te bedenken hoe zoveel mensen die eindelijk fysiek vrij zijn van de personen en gebeurtenissen in hun leven die zo slecht voor hen waren, zichzelf gevangen zetten in hun hoofd. Nog steeds. Iedere dag opnieuw.

Wat als  ik je vertel dat de deur van die gevangenis gewoon open is?

Wat als ik je vertel dat je gewoon naar buiten kunt lopen?

Wat als ik je vertel dat er dan niemand achter je aan komt rennen om je weer terug te gooien in die donkere koude cel?

Wat als ik je vertel dat niemand je komt straffen voor je ongehoorzaamheid, omdat dat niet is hoe de wereld werkt?

Wat als ik je vertel dat je gewoon vrij bent om te gaan?

…

Uiteindelijk gaat het om toestemming.

Geef je jezelf toestemming te gaan?
Geef je jezelf toestemming om vrij te zijn?
Ook als dat betekent dat je los moet laten wat je altijd hebt geloofd?
Ook als dat verandering betekent?

Verandering is nooit makkelijk. Mensen houden van zekerheid, van voorspelbaarheid, zelfs als dat betekent dat de voorspelbare omstandigheden vervelend zijn.

Maar dit is eigenlijk een illusie.

Het leven hoeft namelijk niet vervelend te zijn: Het leven kan leuk zijn, grappig, ontroerend, verwarmend, prettig, spannend, fantastisch…

De dingen die jij hebt meegemaakt waren dat niet. Ze waren vervelend, verwarrend misschien en vooral niet normaal. Daarom heb je er  ook last van. Nu nog.

Misschien creëerde je illusies van veiligheid in je hoofd om te kunnen overleven op dezelfde manier als dat je nu een illusie van gevangenschap creëert en in stand houdt.

Ik begrijp het, ik begrijp het echt.
Maar het  is zo verdrietig.
En zo onnodig.

Ik hoor vaak van mensen: “Het is zo onrechtvaardig wat mij is aangedaan. Het is zo oneerlijk hoe ik moet leven!”
Maar wat als je niet zo hoeft te leven?

Wat als je je pijn af kunt leggen? Je slachtofferschap los kunt laten? Je gevangenschap kunt beëindigen?

Wat als dat allemaal kan omdat je nu kunt kiezen?

Wat kies je dan?

Geef jezelf toestemming.