“Perfect is goed, maar goed is perfect”

Ik heb het heel lang ontzettend moeilijk gevonden om fouten te maken. Een groot deel van mijn leven betekende het maken van fouten, het ‘dingen verkeerd doen’, afwijzing, pijn, straf of erger. Nee zeggen? Huilen omdat ik pijn had? Ademen zonder toestemming? Mijn ogen dichtdoen? Vergeten te glimlachen? Als ik dat deed gebeurden er dingen waarbij al het voorgaande verbleekte. En opnieuw. En opnieuw.  Gewoon, zodat ik leerde te doen wat er van me verwacht werd. (Zonder huilen natuurlijk).

Het ontwikkelen van de gewoonte om dingen altijd goed te doen was noodzakelijk om te kunnen overleven. Niet alleen wanneer ik in acuut gevaar was en er geweld dreigde en ook plaatshad, maar ook later toen ik in die perfectie een tegenwicht vond voor het gewicht van het trauma dat op me drukte.

Perfectionisme was een vriend die me beschermde, in leven hield in erbarmelijke omstandigheden en die me dreef om door te gaan, ook wanneer ik moe was en niet meer kon. Zonder mijn perfectionisme zou ik nooit zijn gekomen waar ik nu gekomen was. Ik realiseer me dit en ben er dankbaar voor.
Tegelijkertijd is perfectionisme ook een belemmering. In het nu waar ik niet meer machteloos ben en klein, waar er geen bizarre straffen meer boven mijn hoofd hangen als ik iets niet helemaal goed doe, waar het normaal is om te leren met vallen en opstaan, is het ingewikkeld om zo’n onnodig loden gewicht om mijn hals te hebben hangen.
Het is daarom tijd om mijn perfectionisme te bedanken en het te laten gaan.

Natuurlijk is dat niet zo eenvoudig als het klinkt. En hoewel ik zou willen dat ik dit meteen en perfect (zucht, ik weet het)  zou kunnen, gaan zulke dingen altijd met babystapjes.

Wat me helpt is om, naast mijn gewoonte van stilstaan bij wat fijn is en wat goed gaat, ook heel bewust stil te staan bij wat niet goed gegaan is: “Ok, dit is dus niet goed gegaan… Wat betekende dat? Hoe erg was het nou echt?”
Wat er ook gebeurt, wat de gevolgen ook zijn, het is eigenlijk nooit zo erg als het vroeger was. Mezelf hier steeds aan herinneren helpt me relativeren, helpt me met voelen dat het nu veilig is, want dat is het. Het hoeft niet altijd zo te voelen om te kunnen erkennen dat het zo is. Bang zijn mag. Angst en onzekerheid horen bij het leven. Ik kan ze verdragen.

Iets anders dat me helpt is bewust fouten maken, dingen uitproberen, wederom om mezelf te bevestigen dat de gevolgen wel meevallen; Om mezelf te leren dat de gevolgen die ik verwacht uitblijven.

Verder probeer ik graag nieuwe dingen, bij voorkeur dingen die ik eng vind; Dingen waar ik geen controle over heb. Ik heb dan bijna een 100% fout-garantie, want de kans dat ik iets nieuws meteen foutloos kan is natuurlijk bijzonder klein. Dus ik doe die dingen, ik maak fouten, ik overleef dat gewoon en probeer tussendoor ook nog schandalig veel van het moment te genieten.

Wat me ook helpt is om me te omringen met veilige mensen waarmee ik kan oefenen.
Toen ik zelfverdediging trainde was mijn perfectionisme vaak hinderlijk aanwezig. Soms bewoog ik niet uit angst om verkeerd te bewegen. In het bijzijn van anderen was het sowieso erger, omdat er dan ook nog een oordeel is waarmee ik rekening wilde houden (Wat onnodig is trouwens; Mensen die je veroordelen als je fouten maakt, zijn niet het soort mensen dat je graag in je leven moet willen hebben). En als het dan ook nog eens competente anderen zijn en het iets was waarvan ik wist dat ik er niet direct een natuurtalent in was…

Mijn leraar zei een keer toen het weer eens zover was en ik de targetoefening die we deden niet vloeiend genoeg deed uit angst om het niet goed genoeg te doen: “Ok, doe het nu nog eens, maar doe nu eens alles fout.” Behalve dat ik me het hoofd brak over de vraag of het erger was om het niet fout te kunnen doen (en dus te falen voor de opdracht die hij me gaf) of het juist wel fout te doen (en dus bewust fouten te moeten maken), was het eigenlijk niet anders dan de keer ervoor toen ik alles goed probeerde te doen. Ik bewoog bijna hetzelfde, ik haperde ongeveer evenveel en ik voelde me even onzeker.
Dus als al die dingen er toch wel waren, ongeacht wat ik deed en ze ook nog eens geen enkel nut hadden kon ik ze beter overboord gooien. Het was bevrijdend.

Ik ben nog steeds best wel perfectionistisch. Het blijft lastig om fouten te maken, maar het lukt me steeds beter om zacht voor mezelf te zijn. Bij die zachtheid hoort ook dat ik mezelf niet moet veroordelen over het feit dat ik nog steeds het liefst alles goed doe. Door dat al te kunnen erkennen komt er heel veel ruimte vrij voor andere dingen; mooie, waardevolle, belangrijke dingen: Voor plezier en voor genieten. Voor me in situaties storten waarbij ik niet alles onder controle heb en ik kan spelen, proberen en me laten verrassen.

De plek waar ik het liefst ben, waar ik me het allerfijnst voel is de dojo waar ik Aikido train. Het is een plek waar ik omringd ben door mensen die vrijwel allemaal beter zijn dan ik; de plek waar ik me het meest onzeker voel, het vaakst bloos en de meeste fouten maak. Het is ook de plek waar ik me het meest gelukkig voel.

Perfect is goed, maar goed is perfect!

Wederopbouw

Omdat de inhoud van het oorspronkelijke bericht mogelijk triggerende beschrijvingen bevat, is dit een leeswaarschuwing voor m.n. slachtoffers van seksueel geweld:
Probeer bij jezelf te voelen of het verstandig is om nu verder te lezen. Je kunt er ook voor kiezen om later terug te komen of het te lezen als er bijvoorbeeld iemand bij je is.

Als de informatie in het artikel veel bij je oproept en/of als het herkenbaar is, raad ik je aan om hulp te zoeken, dit kan bijvoorbeeld door contact op te nemen met een van de Centra voor Seksueel Geweld (Nederland) of de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (België)

Als je wilt kun je nu hier verder lezen: https://samenhelen.wordpress.com/wederopbouw/

In een jaar kan er veel gebeuren…

Vandaag is het precies een jaar geleden dat Samen Helen is geboren. Ik had geen beschuit met muisjes om het heuglijke feit te vieren, maar wel veel thee en troost-chocolade. Het was die dag namelijk ‘Therapy Tuesday’ en we waren net met iets nieuws begonnen dat ik heel eng en moeilijk vond. Ik besloot deze blog te beginnen als een soort van positief tegenwicht voor de zware tijd die voor me lag. We weten allemaal hoe dat uit de hand gelopen is…

Een jaar later; 75 posts, 681 volgers, een ‘beste blogpost van het Nederlandse taaldomein’-nominatie, een twitter-account, een vertaling (die, ik geef toe, wat meer aandacht verdient), 3 gastschrijvers en ontelbare likes, shares & reacties (waarvoor ongelooflijk bedankt, echt!) verder…

Wauw, wat is er veel gebeurd!

En dan bedoel ik niet alleen hier op mijn blog, natuurlijk.

Een jaar en wat uurtjes geleden, zat ik in een PMT-ruimte met mijn therapeute voor een soort EMDR-deluxe. Ik had toen al een geruime tijd traumatherapie met EMDR, maar waar ik daarbij vaak tegenaan liep was dat ik ‘weg ging’ van het trauma, wanneer ik woorden gaf aan wat ik zag/voelde/ervoer. Het was een strategie die lange tijd succesvol was geweest voor me, maar die ik niet makkelijk kon afleggen toen dat nodig was. Ik wilde wel bij mijn gevoel blijven, maar ik wist niet precies hoe.

Ik denk overigens dat, maar volgens mij is dit verband nergens bewezen, mijn hoogbegaafdheid en ook de talloze dingen die ik tegelijk deed ten tijde van het seksuele geweld om mezelf ervan af te leiden, ervoor zorgden dat ik gewend was aan grote(re) werkgeheugenbelasting, waardoor de EMDR zoals we het deden niet voldoende belastend was voor mij op dat moment. Er bleef ruimte om ervan weg te gaan.

Ook denk ik dat ik ervan weg ging juist door dingen verbaal te maken. Als je zo jong bent als ik was; Ik was ongeveer vier toen het begon, heb je nog niet veel woorden voor wat er gebeurt. Door er wel woorden aan te geven (die eigenlijk niet bij je ervaring van dat moment horen), ga je weg van dingen die je soms alleen hebt opgeslagen als een gevoel.

Een poosje eerder, toen ik ook zo vastzat in dat krampachtige overrationaliseren, vroeg mijn vindingrijke therapeute eens om mijn handen zo boven mijn hoofd te houden als ik het in mijn plaatje zag. Terwijl ik dat deed, vroeg ze me naar het plaatje te blijven kijken. Al toen ze het voorstelde voelde ik grote onrust en weerstand in mijn lijf, maar ja, ik wilde vooruit, dus ik deed het: Er klikte wat in elkaar en ik brak. Het was de eerste keer dat ik huilde. En huilde. En huilde. Ik wilde mijn handen weer omlaag doen, maar ze vroeg me ze daar te houden, terwijl we werkten aan het plaatje en ik huilde en huilde en mijn SUD-score beetje bij beetje omlaag ging. Het was verschrikkelijk, maar ik voelde me zoveel beter toen ik uit de sessie kwam. Niet meteen, maar toen ik wat bijgekomen was en had geslapen was het alsof ik honderd kilo lichter was.

We zijn er die keer dus achtergekomen dat het werkte om mijn lijf erbij te betrekken. Toen EMDR daarna verder weer wat stroef ging, besloten we om het eens een poosje op deze manier te proberen. Vorig jaar, deze dag, zou de eerste keer zijn.

Er was een herbeleving die ik altijd had, vaak als ik ging liggen wanneer ik al gespannen was, of als iemand zich agressief gedragen had of soms door andere triggers. Het laat zich het beste omschrijven als “De klap waarmee mijn rug de grond raakte”. (Zo noemde ik het plaatje ook).
Als ik niet snel genoeg naar huis wist te rennen en ze me onderschepten, werd ik niet al te zachthandig tegen de grond getrokken/gegooid. Voor mij als kind was dat het moment waarop alles verloren was. (Ik kijk daar met de kennis van nu iets anders tegenaan; ik denk dat het een illusie was die zij bewust creëerden, wegkomen was nooit een optie). Ik herinnerde me altijd hoe het klonk als de lucht uit mijn longen werd geperst en mijn lijf de grond raakte. Ik kon dat voelen, aan mijn lichaam. Steeds en steeds opnieuw. Hoewel het minder bedreigend klinkt dan andere dingen die ik hier wel eens geschreven heb, was dit voor mij, vanuit mijn kinderbeleving echt heel naar.
Dit was het plaatje waarmee we ons tijdens “EMDR-deluxe” (te leuke naam om er niet in te houden) bezig zouden houden.

Dus we zaten daar vorig jaar in die PMT zaal, met het doel om dat gevoel voldoende na te bootsen, vooral niet teveel te praten en te rationaliseren en wanneer de spanning voldoende opliep EMDR toe te passen.

In de praktijk ging het wat anders. In een mailtje schreef ik er het volgende over:

We doen zo’n PMT-EMDR iets waar ik je ooit eerder wat over heb verteld. De bedoeling was dat ik zou vallen op een matje en het moment zou herbeleven dat alles verloren was. Bij druk tegen mijn rug moest ik me (voorstellen dat ik tegen de grond getrokken werd en me) laten vallen, maar om eerlijk te zijn lukte het me niet. Ik deed alleen maar mijn ogen dicht en wachtte tot het moment voorbij was. Ik vond het ook lastig om in het hier en nu te blijven. Ik was een beetje geneigd om te smokkelen, omdat ik inmiddels veilig heb leren vallen, maar dat was natuurlijk niet de bedoeling, dus wilde ik helemaal niet naar de grond.

Ik was bang. Naar de grond gaan vond ik verschrikkelijk eng. Mijn kernopvatting was dat alles op de grond verloren zou zijn. Ik had zelfverdediging gehad met ook valtraining (wat overigens ook doodeng was), maar dit was een heel nieuw level van eng. Dit doen met dat specifieke plaatje in mijn achterhoofd…
Ik deed mijn ogen dicht en wachtte tot het moment voorbij ging (een oude, niet succesvolle strategie).
Mijn therapeute, niet voor 1 gat te vangen,stapte toen over op imaginaire rescripting:

Ze zei: “Stel je voor dat je een toverdrankje neemt, waardoor je in 1x honderd keer sterker bent. Verzet heeft zin. Wat zou je doen?” Mijn eerste reactie was dat dat niet realistisch was, maar ze zei dat het net zo min realistisch was dat ik het gevoel had dat de daders nog steeds met ons in dezelfde ruimte zijn en dat ik zelf de fantasie mag kiezen die me het meest helpt; Het toverdrankje of de ingebeelde machteloosheid in het nu. Ik mocht mezelf losmaken van mijn stootkussen-aanvaller en ik mocht mezelf ook in veiligheid brengen, omdat dat kan in het nu.

Toen ze tegenover me stond en ik mezelf mocht beschermen en moest voelen dat ik mezelf mocht beschermen, merkte ik dat ik sloeg zoals ik dat bij zelfverdediging geleerd heb. Met weinig inspanning en het gebruik van mijn lichaamsgewicht. Ik probeerde voorzichtig te zijn, maar ze was op een gegeven moment buiten adem. (Stiekem vond ik dat heel grappig)
Ik zei tegen haar dat het me niet lukte om als een kind te slaan, omdat mijn systeem efficiënt wil reageren zoals ik bij zelfverdediging geleerd heb. Ze vond het fijn en goed en ze zei dat dat juist prima was, omdat ik in het nu werkelijk de mogelijkheid heb om me te beschermen.
Het bijzondere is dat ik me dan totaal niet meer onveilig voel in de situatie. Het is dan niet langer meer ik en een verlammende herinnering waarin het nooit zin had om te vechten en waarin verzet leidde tot extreme straffen, maar alleen ik, mijn actie en geen oordelen; Een hier en nu waar ik veilig ben.

Het is gek te bedenken dat dit nog maar een jaar geleden is.

We hebben nog een aantal keer op deze manier gewerkt en het heeft me steeds veel opgeleverd. Er was in deze setting ruimte voor het uiten van mijn boosheid (die ik steeds meteen wegmaakte, want oef gevaarlijk), omdat ik die direct naar buiten mocht richten, door op stootkussens te slaan. Er werd gericht geEMDRt, waarbij ik merkte dat het me veel beter lukte erbij te blijven, omdat alles niet in de eerste plaats verbaal was. Verder merkte ik dat het in beweging zijn me hielp tegen dissociatie. En ik denk dat met alle verschillende dingen die me daar aangeboden werden, mijn werkgeheugen ook voldoende belast werd.

Maar dat is allemaal heel theoretisch. Praktisch gesproken, kan ik vooral zeggen dat ik op deze manier enorme stappen heb kunnen maken.

Toen ik vorig jaar mijn ogen dichtkneep, mijn vuisten balde en mijn hart heel snel voelde  kloppen, omdat ik koste wat kost niet op de grond wilde komen, “want dan zou alles verloren zijn”; Toen ik die steen in mijn maag voelde wanneer ik het stootkussen in mijn rug voelde, had ik nooit gedacht dat ik 9 maanden daarna op een sport zou gaan waarbij tegen de grond geworpen/geklemd/gegooid worden, even normaal is als ademhalen. Ik zou al helemaal niet hebben kunnen bedenken dat het me zou lukken om die twee zaken succesvol te combineren. Met gemák!

Inmiddels zijn we weer 2,5 maand verder. Mijn Aikido-school heeft een zomerstop en ik mis het verschrikkelijk.

Wie had dat kunnen denken?

In een jaar kan er veel gebeuren.
Ik kijk nu al uit naar SH’s tweede jubileum!

Je bent niet te beschadigd

 

“Kim Campbell vloog haar half kapotgeschoten A-10 gevechtsvliegtuig naar huis, ondanks grote schade”
Dit type vliegtuig kan met flinke schade nog doorvliegen, omdat er naast een modern hydraulisch systeem, ook nog een oud handmatig systeem in zit.

 

Mariska heeft mij gevraagd een gastblog te schrijven, met als opdracht: “Wat is het belangrijkste dat je via dit medium zou willen delen?”
Nou weet ik toevallig dat de post “Maar wat nou als ik te beschadigd ben” heel veel gelezen is. En daar wil ik graag iets heel belangrijks aan toevoegen. Ik werk veel met slachtoffers. Sommigen van jullie kennen mij misschien van de workshop die ik gaf op de Dag van het Misbruikte Kind 2015. Om te zeggen dat jullie zo ontzettend sterk zijn, is een beetje een dooddoener. Dat zijn jullie. Maar er zijn twee gebieden waar jullie niet eens van weten hoe sterk je bent.

1: Je alarmsysteem

In de zelfverdediging noemen we een tegenstander geen tegenstander, slechterik, of dader: we noemen zo iemand een “Threat” – een bedreiging. Dat lijkt misschien niet zo’n groot verschil, maar het maakt het mogelijk om voor jezelf te kiezen zonder voor de ander te hoeven psychologiseren. Als iemand een bedreiging voor je is, maken zijn intenties niet uit. Het woord “bedreiging” impliceert dat je jezelf sowieso mag beschermen. Een vriend die teveel heeft gedronken terwijl hij mij naar huis zou rijden, is ook een Threat. Leuk dat hij mijn vriend is, maar ik pak echt zijn autosleutels af en als hij moeilijk doet, gaan die zo – plons – de gracht in.

Niet alleen leerlingen, maar ook vriendinnen vertellen me vaak over situaties waarin ze het gevoel hadden: “Hier klopt iets niet. Ik vertrouw deze situatie niet. En om precies te zijn: ik denk dat deze persoon een bedreiging is.”

Wat mij opvalt is dat jullie alarmsysteem het nog gewoon normaal doet. Ik zie geen enkel verschil tussen de situaties waar slachtoffers en niet-slachtoffers mijn mening over vragen. Ik hoef nooit te zeggen: “Nee joh, dat zie je totaal verkeerd. Je overdrijft totaal.” Het enige wat ik kan zeggen is: “Je hebt het helemaal goed ingeschat.”

Hiermee wil ik niet zeggen dat jullie niet beschadigd zijn. Sterker nog, ik weet dat het van levensbelang is dat je eerst slachtoffer mag zijn voor je kunt helen. Woorden zijn daarin heel belangrijk. Pas op: het is niet zo dat iets je is gebeurd. Dat iets je is overkomen. Iemand heeft jou iets aangedaan. Bewust, met voorbedachten rade, en tegen jouw wil, stem en verzet in. Dat moet eerst gehoord en erkend worden.

Maar wat mij steeds weer verbaast, is hoeveel er onder die beschadiging nog steeds gewoon functioneert. Want het blijkt: als jij voelt dat het niet pluis is, dan klopt dat gevoel.

 

2: Je zelfverdedigingssysteem

Een van mijn leerlingen vertelde me onlangs iets, nadat ik haar al een flinke tijd lesgeef. Ze vertelde dat ze jaren nadat ze misbruikt is, in een gevecht met een man op de grond terecht kwam, en tegen haar lichaam en hoofd werd geschopt. Ze greep de benen van haar aanvaller vast en trok hem tegen de grond. In een ander geval wist ze aan een groep bedreigingen te ontkomen door één van hen opzij te beuken.

Eh, wacht, wat? Hoe kan dat?

Ik ben geen psycholoog. Wat ik zie, is dat er bij slachtoffers heel, heel veel kapot is op het niveau van de overtuigingen. De overtuiging dat je gelukkig mag zijn is bij slachtoffers vaak vernietigd. De overtuiging dat je voor jezelf mag kiezen ook. En daarbij is je een overtuiging opgelegd: dat je jezelf niet mag en niet kunt verdedigen.

Daarvoor ligt de schuld bij de daders: de oorspronkelijke Threats die de daden hebben gepleegd. Zij hebben bewust geprobeerd jou hulpeloosheid aan te leren. Het probleem is echter dat de maatschappij deze schade in stand houdt – met ons beeld van vrouwen als hulpbehoevende wezentjes.
En soms gaat het ook in de hulpverlening flink mis. Ik weet van meerdere gevallen waarin hulpverleners bang waren dat een slachtoffer zélf dader zou worden, omdat ze zich verdedigde. Begrijpelijk, want soms worden slachtoffers ook daders. Alleen is jezelf verdedigen daar GEEN indicatie voor.

Waarom niet? Je kunt geweld indelen op een schaal van intensiteit. En ergens halverwege komt daar een tijdsaspect bij kijken. Zelfs de oude Grieken hadden al een verschil tussen iemand doden in het heetst van de strijd, en iemand “met voorbedachten rade” (“ek pronoia”) ombrengen. Het is iets totaal anders of je ter plekke beslist (of niet eens beslist, maar genoodzaakt wordt) om dodelijk geweld te gebruiken, of dat je van tevoren besluit: “Jij gaat eraan.” In het eerste geval geef je de bedreiging nog een keuze, want als hij ophoudt, hoef je hem verder niks aan te doen! In het tweede geval is er geen keuze: “Wat je ook doet, ik heb al bedacht dat ik je ombreng.”

Dit is niet een kwantitatief verschil, dit is een kwalitatief verschil. Jezelf verdedigen is dus NIET een teken dat jij een dader wordt. Helaas weten de meeste mensen te weinig van de logica van geweld om te begrijpen hoe geweld werkt.. In de gevallen die ik ken, werd het slachtoffer een anti-agressie-training aangeboden. En dat is heel erg jammer, want het geeft totaal het verkeerde signaal, en dat kan zelfs beschadigend zijn.

Toen ik zelf het verhaal hoorde van mijn leerling, kreeg ik kippenvel van bewondering. Wow – wat is hier aan de hand? Hoe werkt dit? De leerling in kwestie is niet bepaald Arnold Schwarzenegger, maar toch wist ze in twee afzonderlijke situaties te winnen, en nog wel vanuit zeer nadelige posities. Dus – hoe kan dit?

Iedereen kan zichzelf al verdedigen. Dat is een ingebouwd programma. De vraag is alleen: geef je jezelf toestemming om het te gebruiken? Dat is waar ik leerlingen mee probeer te helpen. En dat is waar slachtoffers het extra moeilijk bij hebben.

Je zou namelijk best eens aan kunnen nemen dat dit programma bij slachtoffers compleet kapot is. Want volgens je overtuigingen mag je niet voor jezelf opkomen. Maar wat deze ervaringen dus duidelijk maken: iets in jou functioneert gewoon zoals het zou moeten.

Ik stel het me voor als een heel oud programma dat in elk levend wezen zit voorgeprogrammeerd. Iets met antennes en tentakels en een heel basic zelfbewustzijn. Een blauwdruk van het leven. En ergens diep in jou, als de situatie heel erg is, gaat er een schakelaar om en wordt dat oude programma geactiveerd.

En dat programma heeft geen boodschap aan jouw opvattingen. Over wat mag en wat niet. Het geeft niks om of jij denkt dat je sterk genoeg bent of niet. Dat programma gaat jou veilig uit die situatie brengen. Koste wat kost.

Zal ik het nog een keer zeggen? Dit heeft niets te maken met een dader worden. Dit programma zit in ieder levend wezen, en terecht. Dat jij je verdedigt tegen een bedreiging, betekent absoluut niet dat jij een monster wordt. Voor een buitenstaander als ik is het zelfs ironisch dat uitgerekend jullie, die door pure noodzaak een extreem sterke empathie voor alles en iedereen hebben ontwikkeld, bang zijn dat je zelf sociopaat wordt.

Een mooie reactie van een hulpverlener was dan ook geweest: “Wow, wat mooi! Zie je wel? Je kunt het!” Want je mag jezelf altijd verdedigen. Altijd. Dat recht heb je. In dit soort gevallen adviseer ik mijn leerlingen altijd hun overwinning te vieren. Met een gebakje of iets anders lekkers. En het op te schrijven. Bevestigen dat dat je écht gelukt is.

Dit oeroude programma is niet iets verschrikkelijks. Dit is iets prachtigs. Mensen hebben een heleboel aan jullie kapot gemaakt. Jullie hebben overtuigingen opgelegd gekregen die zeer belemmerend zijn. Maar daaronder functioneren twee essentiële systemen nog 100% naar behoren: je alarmsysteem en je zelfverdedigingssysteem, allebei nog compleet intact. Waanzinnig mooi.

En dat betekent ook dat je op jezelf mag vertrouwen. Je zal de situatie juist inschatten als je denkt dat er iets niet in de haak is. En als je actie onderneemt, zul je dat doen omdat er een bedreiging is.

En ik denk dat deze twee systemen jou ook de mogelijkheid bieden om volgende keer eerder te gaan handelen. Niet pas als je op het randje van leven of dood balanceert, maar als je alarmsysteem afgaat. En ik denk dat het je de weg wijst naar voor jezelf opkomen. En voor jezelf kiezen. En gelukkig mogen zijn. En ik denk dat jullie dat kunnen. Ik heb er vertrouwen in.

Goede vlucht!

Het type vliegtuig dat Kim Campbell boven Baghdad vloog. (Photo credits: “Taking off” van Daniel J MacLain, 2004.)

Valeer Damen
Udemushi Zelfverdediging

Wat wijze lessen

De lezers die mij ook persoonlijk kennen, weten dat naast schrijven, lezen een belangrijke plek in mijn leven inneemt. Dit is niet de plek om uitgebreid uiteen te gaan zetten waarom ik zo graag lees of wat in mijn optiek de meerwaarde van lezen is, maar ik wil in deze blogpost wel graag aandacht geven aan enkele van de lessen die ik al lezend geleerd heb.

Samen Helen is een blog die gaat over trauma & herstel, maar meer nog over het (her)nemen van regie over je eigen leven, over veerkracht en over ‘bloemen langs je weg’.

Gisteren nog, was ik na een zware dag, een nog zwaarder weekend en een ronduit verschrikkelijke week, in de winkel om wat boodschappen te doen. Ik was misselijk. Ik had net met tegenzin 20 minuten naar de winkel gelopen, daar door de gangpaden gesjokt en wilde snel naar huis, eten en weer mijn bed in, maar eenmaal bij de kassa deed mijn bankpasje het niet. -Natuurlijk had ik verder niets meegenomen. Aaarch! Gloeiende wangen, een paar gestamelde woorden en de stiekeme hoop dat de aarde zou opensplijten en me zou opslokken. Zo’n dag.

En toen gebeurde er iets bijzonders: De vrouw die achter me in de rij stond, bood aan mijn boodschappen te betalen. Ik had haar nog nooit eerder gezien. Ik wist niet hoe ze heette. Ze kende mij niet. Ze wist niets van mij. En toch bood ze aan mijn boodschappen te betalen. Zomaar. Wauw!

Mijn eerste impuls was om nee te zeggen. Ik lijd aan het ‘Nee hoor, ik red me wel alleen (ook als ik het niet red)’ -syndroom. In situaties als die van gisteren komt dat soms heel sterk opspelen: Ik voelde me zelfs even schuldig dat ik haar kennelijk in de positie had ‘gedwongen’ om zich verplicht te voelen om mij te helpen.

Wacht wat?

Ja, serieus. (Dat hoort bij het syndroom)

Maar toen keek ik naar de situatie zoals die was en met zachtheid: De vrouw achter me in de rij had zich geroepen gevoeld om me dit aan te bieden. Dat was haar keuze. Nu kon ik kiezen of ik van die mogelijkheid gebruik wilde maken. En dat wilde ik. Mijn tegenwerpingen waren slechts gekleurd door onrealistische eisen aan mezelf: Ik vond dat ik daar moest kunnen betalen. Maar goed, mijn pasje deed het niet. Door dat alleen maar te vinden, veranderde ik daar niets aan.  Verder wilde ik niet dat iemand die ik niet kende mogelijk zou denken dat ik dit expres deed, zodat zij zou betalen.
Ja, echt: Op zulke momenten denk ik kennelijk dat andere mensen denken dat ik een soort van superkrachten heb en een mega-manipulatief meesterbrein ben.
Ook niet realistisch dus. Zij bood me dit aan. Ik kende haar beweegredenen niet, zij kende mij niet, dat hoefde niet. Dat was niet nodig. Ik mocht nu kiezen: Ik accepteerde het aanbod.

Diep geroerd was ik en in tranen. Zoveel zachtheid: Een ‘random act of kindness’, extra welkom zelfs na mijn zware dagen. Dit zijn bloemen langs je weg. Bloemenvelden!

Wat ik op deze weblog schrijf, schrijf ik niet omdat ik denk dat alles maar makkelijk is. Dat geloof ik niet. Niet over jouw leven en niet over mijn leven. Zelfs niet over ‘het leven’ in zijn algemeenheid.
Wat  ik  wel  geloof is dat het het waard is. Dat er zoveel moois is.

Dr Seuss heeft hier een prachtig boek over geschreven; Oh the places you’ll go!
Ik lees de Nederlandse vertaling aan mijn dochtertje voor. Ze houdt zoveel van het boek en ik hou zoveel van de prachtige boodschap, dat het niet erg is dat ik het inmiddels al zo vaak heb moeten voorlezen dat ik het uit mijn hoofd ken. Hieronder wil ik graag een aantal stukken met jullie delen. (Het is absoluut de moeite waard om het origineel en/of de gehele vertaling te lezen)

Gefeliciteerd!
Vandaag is jouw dag
Doe ermee wat je wilt.
Alles kan, alles mag!

Heb je hersens in je hoofd
en benen in je broek?
Dan kun je alle kanten op.
Dus ga maar gauw op zoek
naar welke weg de juiste is voor jou.
Je volgt gewoon je benen.
Ga maar gauw.

Je wandelt door de straten.
Je komt van alles tegen.
Gevaar in zwarte gaten,
haast altijd links gelegen
Dus ga je naar rechts,
zulke gaten vergeet je
Gevaar moet je links laten liggen,
dat weet je.
—
Voor je het weet
zweef je hoog door de lucht
en zie je de wereld
in vogelvlucht

Snel als de wind,
als een vogel zo vrij,
vlieg je de anderen
vrolijk voorbij

Zo gaat het vaak.
Maar soms ook niet.
Soms gaat het mis,
zoals je ziet

Dan blijf je ergens hangen.
Dan loop je ergens vast.
Dan word je op je droomvlucht
door iets stekeligs verrast

De rest vliegt vrolijk verder
Je roept nog: “Wacht op mij!”
Het heuvelland verandert
in een ruige rotspartij

—
Overal waar je maar wilt, kun je komen
Je wordt kampioen in het spel van je dromen.
En dan kampioener. En dan kampioenst!
De zon op z’n zonnigst, het gras op z’n groenst
En iedereen roept:
‘Die komt er wel.’
Maar je bent er al!
Wat gaat dat snel!

Behalve als het anders loopt
Anders dan je had gehoopt

Sommmige spelletjes speel je alleen.
Dan zul je dus zelf moeten kiezen:
Zal ik mezelf laten winnen vandaag,
of zal ik mij laten verliezen?

Helemaal alleen!
Niemand in de buurt
Behalve dan iets zwarts
dat in het donker naar je gluurt

Griezelige grompels! Ongewenst bezoek!
Je ooit zo sterkte benen staan te beven in je broek
Er kruipen koude kriebels langs de kronkels van je rug
Je wilt niet meer vooruit, je wilt alleen nog maar terug

En toch ga je verder
door onweer en regen
Geen zee is te diep,
geen gevaar houdt je tegen
Geen Huilende Hekels
met brullende bekken
geen kolkende golven,
geen schoenen die lekken,
geen kramp in je armen,
geen drijvend gevaar…
Je komt altijd ergens,
al weet je niet waar!

—

Wat kan ik hier nog aan toevoegen?

De dingen gaan zelden zoals  je verwacht dat ze gaan. Ik ben mezelf de afgelopen weken behoorlijk tegengekomen; Ik werd op mijn droomvlucht door iets stekeligs verrast.
Niet leuk, maar het is ook een mooie kans om voor jezelf weer te verhelderen wat je belangrijk vindt, te voelen wat je nodig hebt en te mogen oefenen met daar zorg voor te dragen: Ik wilde niet meer vooruit, alleen nog terug… En toch ging ik verder!

Ik lees altijd graag, maar tijdens zulke periodes heeft het nog meer aantrekkingskracht. Bovenop al het andere is een boek dan een toevluchtsoord.

15 jaar  geleden, toen ik met een ongediagnosticeerde PTSS rondliep en dagen met herbelevingen zich regen aan nachten vol nachtmerries, ontdekte ik een boekenserie (Sword of Truth- Terry Goodkind) die in de daaropvolgende jaren niet alleen een rustpunt in alle chaos bleek, maar ook de basis van veel inzichten die ik inmiddels heb geintegreerd in mijn leven en zelf ook uitdraag (ook hier op mijn weblog).
Het is een fantasy-serie, die los van alle magische elementen, een heel realistisch beeld van het  leven neerzet. (misschien wel het meest realistische wat ik gelezen heb)
Ieder boek heeft als rode lijn een specifieke tovenaarswet, die veel overeenkomsten vertoont met militaire principes over vrijheid, geweld en zelfverdediging en (over)leven. Daarnaast draagt de serie  de visie uit dat je mag zijn wie je bent en dat dat goed genoeg is, ook als je verschrikkelijke dingen hebt meegemaakt (je bent niet wat een ander jou heeft aangedaan) , dat je mag vechten voor je vrijheid, je leven en wat je  belangrijk vindt en dat er veel schoonheid zit in kleine dingen.
De boeken zijn behoorlijk dik en ik kan er oneindig over schrijven, maar voor nu wil ik graag besluiten met een paar quotes,  waar ik zelf ook de laatste tijd ook weer heel bewust bij stil probeer te staan en/of naar probeer te leven.

“It is not a weakness, child, to be a victim”
Het is geen zwakte, kind, om een slachtoffer te zijn.

“Pity for the guilty is treason for the innocent”
Medelijden met de schuldigen is verraad aan de onschuldigen

“Life is the future, not the past”
Het leven is de toekomst, niet het verleden

“Think of the solution, not the problem”
Denk aan de oplossing, niet aan het probleem

“Knowing when to fight is just as important as knowing how”
Weten wanneer je moet vechten is net zo belangrijk als weten hoe

“If you are unwilling to defend your right to your own lives, then you are merely like mice trying to argue with owls.
You think their ways are wrong. They think you are dinner.”
Als je niet bereid bent jouw recht op je eigen leven te verdedigen, dan ben je zoals  muizen die ruzie proberen te maken met uilen. Jij denkt dat hun manier niet klopt. Zij denken dat jij diner bent.

En tot slot:

“Your life is your own. Rise up and live it”
Je leven is van jou, sta op  en leef het

Mooier kan ik deze blogpost niet besluiten!

Loveletter to yourself

Gisteren was de Dag van het Misbruikte Kind in Driebergen. Ik heb daar een aantal van mijn lezers mogen ontmoeten; Het was fijn jullie te zien!

Ik vind het lastig om te beschrijven wat ik precies voel met betrekking tot gisteren, want het is zoveel en een deel van mij wil graag koesteren wat woorden nog niet hebben gerationaliseerd.

De DvhMK is in ieder geval erg belangrijk voor me. Maanden en maanden ben ik al bezig geweest met de voorbereidingen. Een van de workshopgevers bijvoorbeeld ; In mijn ogen onmisbaar op deze dag, heeft in mei al toegezegd te komen en sinds die tijd hebben we afgestemd.
Om vervolgens zelf deel te nemen aan die workshop en iets van het rotsvaste vertrouwen dat ik in deze persoon heb, ook bij de andere deelnemers te zien ontstaan en ze te zien groeien, raakt me. Heel erg.

De lezing van Thérèse Evers, docent zeden, slachtoffer van seksueel misbruik en de schrijfster van De Som der Delen, was precies wat ik hoopte dat het zou zijn toen ik haar voor deze dag heb gevraagd. Haar boek is ontzettend belangrijk voor me (geweest), want het benoemt precies waar het over gaat: Ja, je bent beschadigd en getraumatiseerd en dat had nooit mogen gebeuren, maar het is wat het is. Je hebt het al overleefd toen. Je overleeft ook je herstel nu. Het is voorbij.
Ze zei ook iets heel belangrijks over schuldgevoel: Het is een trucje van de geest om niet die totale machteloosheid te hoeven voelen die er eigenlijk onder zit. Het is de illusie dat je wat had kunnen doen, waardoor je het minder erg maakt en niet al die emoties hoeft te voelen die je het gevoel geven uit elkaar te vallen. Je zult echter niet uit elkaar vallen, want je hebt al overleefd.
Dit is misschien wel een van de belangrijkste lessen die ik zelf van mijn therapeute geleerd heb. Ik ben zo blij dat Thérèse dit gisteren benoemd heeft. Iedereen, ieder slachtoffer, verdient het om dit te horen.

“Schuldgevoel is de illusie dat je wat had kunnen doen, om niet de verpletterende machteloosheid te voelen van de werkelijkheid waarin je niets kon doen.”

Dat is dus wat schuldgevoel is. Het is onnodig en onterecht. Maar dit betekent niet dat je het vervolgens moet gaan veroordelen, immers:

“Schuldgevoel heeft je toen beschermd. Nu je het niet meer nodig hebt, mag je het bedanken en laten gaan”

Het is makkelijk voor mij om over inhoudelijkheden van de dag te schrijven, dat merk ik nu ook, maar de kern is dat de Dag van het Misbruikte Kind heel belangrijk en betekenisvol voor me is, vooral gevoelsmatig: De verbinding die ik mocht voelen met de rest van onze kerngroep en met andere lotgenoten, dat ik steeds weer kies om mijn kwetsbare kind de ruimte te geven tijdens het ritueel, omdat het zo’n veilige setting is. En hoe alles bij elkaar komt op zo’n dag…

Er was zelfs ruimte voor mijn grootste liefde; schrijven. Ik mocht namelijk samen met een andere schrijfster een schrijfworkshop geven, een plenaire. Best spannend met 90 deelnemers, maar absoluut de moeite waard!

De schrijfworkshop, ‘Loveletter to Yourself’, had als doel dat deelnemers een lieve brief aan zichzelf schreven: “Wat had je echt gewild dat iemand tegen je zou hebben gezegd?” “Wat heb je nodig om te horen?” “Hoe wil je dat anderen jou zien?” “Hoe wil je jezelf zien?” “Wat zijn nou goede eigenschappen/mooie kanten van jou?” …

In de voorbereiding van de workshop heb ik natuurlijk ook zelf deze brief geschreven; Je kunt mensen niet vragen iets te doen, wat je niet zelf bereid bent om te doen.

Ik wil mijn ‘loveletter’ graag met jullie delen, juist omdat ik dat niet makkelijk vind. Ik hou namelijk van overwinningen.

---

17 Augustus 2015

Lieve Mariska,

Vandaag keek ik in je ogen en toen zag ik alles. Ik zag je intelligentie, je levenslust en je waarde, maar ik zag toen ik goed en met aandacht keek, ook je kwetsbaarheid en je pijn. Ik zag iets van het duister achter je ogen; Ik zag de schaduw die soms vluchtig over je lach schuift, zoals wolken weleens doen voor de zon en ik wist dat je me nodig hebt.

Het is niet eerlijk om te doen alsof ik dat eigenlijk niet allang wist, maar weet je, ik vond het eng om met zoveel aandacht naar jou te kijken. Ik vond het moeilijk om je echt te zien. Ik was bang om je verdriet te zien en dan niet te weten wat ik ermee moet doen, bang om fouten te maken. Jij bent ook bang voor fouten, nog steeds. Fouten hebben te vaak geleid tot pijn, afwijzing, zelfs straf. Ik voel dat. Ook ik ben bang.

Ik wil je niet langer afwijzen. (Angst is maar angst en ik voel ook nog liefde). Zullen we afspreken dat ik daar nu en hier mee ga stoppen?

Ik heb goed naar je gekeken vandaag en ik zal steeds opnieuw met aandacht naar jou kijken. Ik zie en voel wie je was, wie je bent en wie je kunt zijn. Ik ben trots op jou en ik weet dat ik niet meer bang hoef te zijn om de littekens op je ziel te zien. En trouwens, al het omringende weefsel is nog piekfijn.

Je hebt een trauma, maar je bent het niet.
Je werd nooit gezien, gehoord, geholpen, maar ik zie jou nu.
Anderen behandelden je waardeloos, maar ik erken jouw waarde.

Wat zijn we eigenlijk sterk samen, jij en ik!
Onze relatie begon zo wankel, zo onzeker, maar we worden steeds steviger en dat hebben we toch maar mooi samen bereikt.

Ik hou van je en dat zal ik je steeds opnieuw vertellen, zodat je het op een dag altijd zult voelen.

Veel liefs van je zelfcompassie.

---

Ik denk, nee ik weet, dat je pas kunt groeien als je zacht kunt zijn. Het gaat niet zozeer om het vinden van kracht (Kijk wat we al hebben overleefd!), maar om het verdragen van kwetsbaarheid. Het is juist die kwetsbaarheid die ons waardevol en menselijk maakt.

Schrijf jij ook die lieve brief?

Loslaten & Herpakken

Leg je hoofd nu maar te rusten
Laat alles nu maar gaan
Je hoeft niet alleen maar sterk te zijn,
niet steeds te blijven staan

Het is niet erg om eens te vallen
Soms gaan dingen weleens fout
Het gaat erom dat je jezelf herpakt,
dat je op jezelf vertrouwt

Je mag ’t best eens even niet weten
en soms heb je gewoon geen zin
Dat is okay, dat geeft echt niets:
Morgen weer een nieuw begin!

Elke dag mag je weer kiezen,
steeds opnieuw wat voor jou werkt
Bleek het gisteren niet het juiste?
Goed dat je dat hebt opgemerkt!

Dan doe je ’t morgen gewoon anders
Als je wilt, lukt dat je vast
Je bent volwassen, niet meer klein
Kies dus het leven dat je past!

“Maar wat nou als ik te beschadigd ben?”

Ik werk zo hard tijdens therapie; Natuurlijk, want ik wil dat het goedkomt en ik weet dat, hoewel de oneerlijkheid daarvan me op sommige momenten nog in mijn gezicht slaat, ik de enige ben die daarvoor kan zorgen.

Maar is dat wel zo?
Komt het wel echt goed?

Wat nou als dat harde werken gewoon uitstel is van wat eigenlijk onvermijdelijk vastligt? Wat nou als ik gewoon te beschadigd ben?

Het is niet gek dat ik soms zo denk: Ik heb extreme dingen meegemaakt en tijdens veel van die dingen was ik ook nog eens extreem jong. Het is normaal dat zulke dingen hun sporen nalaten: (Seksueel) geweld beschadigt.  Verwaarlozing beschadigt. Dat mijn hart in duizend stukjes brak was een normale reactie op abnormale gebeurtenissen.

Nu ben ik volwassen. Ik ben geen kind meer. Niet langer afhankelijk of machteloos. Nu kan ik kiezen hoe ik mijn leven vormgeef. En ik kies veiligheid. Ik kies vrijheid. Ik kies levensgeluk.

Maar die scherven dan?

Tja…

Als een geliefd bezit kapot valt, kan je kiezen om het weg te gooien, of kiezen om het te lijmen. Zo is het ook met jezelf. Ik koos mijzelf te lijmen. Ik kies iedere dag opnieuw om mezelf te lijmen: Ik heb therapie, ik werk aan mezelf, ik kijk met aandacht naar mijn gedrag en naar het gedrag van mensen om me heen en ik pas mijn gedrag aan als dat nodig is.

Net als met die, laten we het een vaas noemen, van hierboven, is het zo dat ik soms met stukjes van mezelf in mijn hand zit, waarvan ik niet weet hoe ze in het geheel passen en of het me wel lukt om er weer een geheel van te maken. Maar ook dat is normaal. Al doende leer je. Die onwetendheid mag er zijn. En het betekent trouwens niet dat het niet mogelijk is.

Het is ook normaal om er niet altijd even veel vertrouwen in te hebben. Gebrek aan vertrouwen hoort bij het beschadigd zijn. Je fundament, je vertrouwen en je basisveiligheid zijn immers aangetast.
Ook dat is wat het is.

Je zult merken dat je, als je accepteert dat je beschadigd bent en jezelf toestaat te voelen dat het normaal is om beschadigd te zijn na wat je hebt meegemaakt, met alle bijbehorende gevoelens van angst en onzekerheid die daarbij komen, gemakkelijker in staat bent om keuzes te maken die je in ieder geval een kans geven op een beter leven.

Radicale acceptatie:

Wat gebeurd is, is al gebeurd. Het had nooit mogen gebeuren, maar het is wat het is en het is voorbij.

Ja je bent beschadigd.
Dat is heel verdrietig en oneerlijk.
Maar het is wat het is.

Misschien kan je wel nooit het leven leiden waar je vindt dat je recht op hebt (dat zou kunnen, wie weet), maar je kunt wel een leven leiden dat beter is dan je leven nu.
Iedere nieuwe dag is een nieuwe kans om te kiezen.

Toen ik minder ver was in mijn proces dan nu, vroeg ik een keer aan mijn therapeute: “Maar wat als ik nou te beschadigd ben? Wat nou als het niet meer goedkomt?”
Ik heb veel geleerd van dat gesprek.

Ten eerste ben je alleen maar ‘tè’ beschadigd als je niet meer bereid bent om keuzes te maken die in het belang zijn van je veiligheid, vrijheid en levensgeluk. Dan bedoel ik niet dat je dat soms niet lukt, maar structureel: Een staat van volledige aangeleerde hulpeloosheid. Denk aan een aapje dat zolang in gruwelijke omstandigheden en gevangenschap heeft geleefd, dat het niet meer ontsnapt als de deur van zijn kooi openstaat. Zelfs niet als zijn water op is en het enige water zich buiten de kooi met de open deur bevindt. Dat aapje sterft uiteindelijk van de dorst, terwijl dat in zijn nieuwe omstandigheden niet had gehoeven; Hij was te beschadigd.

Als je nog in staat bent, al is het zelden, al is het met ontzettend veel moeite, om gezonde keuzes te maken, dan ben je niet ‘te beschadigd’. Beschadigd ja. Heel erg beschadigd, misschien ook wel. Maar niet tè.

Dus:

“Wat nou als ik beschadigd ben?”
…

Nou, ik ben inderdaad beschadigd. En dat is, zoals ik al schreef, heel normaal gegeven de omstandigheden.

Mijn therapeute vroeg me dus waarom dat zo erg was; (los van de oneerlijkheid van wat er is gebeurd) Waarom beangstigt beschadigd zijn mij zo?

Weet je wat bleek:
Ik ben bang dat anderen merken dat ik zo beschadigd ben; Dat ze me erom afwijzen. Ik ben bang dat beschadigd zijn, betekent dat mijn waarde als persoon minder is.

Concreter nog gezegd: Ik ben bang dat uiteindelijk zal blijken dat ik werkelijk waardeloos ben (precies zoals me is verteld en zoals ik heb geconcludeerd uit hoe mensen in het verleden met me om zijn gegaan).

Mijn therapeute vertelde me toen twee hele waardevolle dingen:

Het eerste ging over een schaapje, dat gedeeltelijk van porselein is, dat ze altijd in haar vensterbank had staan. Ze vroeg me hem vast te houden, waarna ze me vertelde hoeveel ze van ‘schaapje’ hield en dat ze ‘m zo leuk vond, dat hij zelfs in haar kamer mag staan terwijl ze werkt.
Ik glimlachte, want ik zag in haar ogen dat het klopte. En schaapje is ook leuk.

Toen vertelde ze dat schaapje op een dag gevallen was. Zijn oor was eraf. Hoewel ze het verdrietig vond, ging ze niet minder van schaapje houden. “Ik heb zijn oor er gewoon weer aangelijmd! Ja, je ziet dat hij beschadigd is, maar ik vind hem nog even leuk”.  En weer zag ik in haar ogen dat het klopte.

Daarna mocht ik schaapje een maand mee naar huis nemen toen ze op vakantie ging om me er aan te herinneren dat je waarde niet afneemt als je beschadigd bent en om me te leren dat je met zachtheid en voorzichtigheid met iets om kan gaan dat kwetsbaar is (wat ik natuurlijk deed omdat schaapje belangrijk is voor haar en ik hem in vertrouwen gekregen had): Een mooie oefening voor mij.

Het tweede wat ze me vertelde, was een mooie metafoor: Het ging over een diamant.

“Ik heb een mooie kostbare diamant. Ik ben heel blij met die diamant. Hij glanst mooi en hij is van onschatbare waarde.
Op een dag valt de diamant in de modder, maar dat is nog niet alles: Daarna gaat er ook nog iemand op staan. En nog eens. En nog eens.
Hij stampt op mijn diamant. Hij spuugt er op. Hij scheldt er tegen. Hij trapt hem diep, diep de grond in. En daarna komt er nog iemand. Die doet hetzelfde.
Als ze weggaan is mijn diamant vies. Hij glanst niet meer. Je kunt zelfs haast niet meer zien dat het ooit een diamant was.

Ik pak de diamant toch op, want ik weet dat zijn waarde niet veranderd is door hoe anderen ermee om zijn gegaan. Met heel veel aandacht poets ik hem schoon. Laagje voor laagje haal ik met aandacht het vuil eraf. Het is de moeite waard, want af en toe zie ik een kleine schittering onder het vuil. Steeds vaker. Steeds meer.
Dan is mijn diamant schoon.

Ik stop hem in mijn zak, mijn mooie waardevolle diamant, zodat hij niet opnieuw zal vallen.”

De strekking van beide verhalen is simpel: Soms gebeuren er dingen die je beschadigen, soms zelfs dingen die je het gevoel geven voor altijd vuil te zijn, maar je mag het stof van je kleren kloppen en verder gaan. En je hoeft niet bang te zijn om los te laten, omdat je bang bent dat het jou ook niet loslaat. Ten eerste bepaal jij nu. Ten tweede:

Wat een ander doet of je aandoet, verandert niets aan je waarde.
Je waarde wordt bepaald door de keuzes die je maakt en de positie die je inneemt.

Kies voor vrijheid. Kies voor veiligheid. Kies voor levensgeluk.

Je bent immers een prachtige diamant, dus je bent dat meer dan waard!

Het belang van veilige anderen

Ik ga iets heel geks zeggen nu: Ik spaar veilige mensen.

Wat?

Ik spaar veilige mensen.

Echt waar.

Mensen zijn sociale wezens. Ze hebben sociaal contact nodig. Er zijn in de psychologie en de sociologie en in ieder sociaal (daar heb je ‘m weer) wetenschapsveld talloze onderzoeken geweest die dit bevestigd hebben: Een mens is een kuddedier. Mensen hebben anderen nodig.

Hoewel ik een groot voorstander ben van humanistische denkbeelden als ‘eigen verantwoordelijkheid’ en ‘je eigen leven vormgeven’, kan ik niet ontkennen dat mensen altijd beïnvloed worden door het gedrag van (belangrijke) anderen om hun heen. Ik geloof daarom dat het van belang is om ZELF te kiezen met welke belangrijke anderen je je omringt.

Als kind heb je die keuze natuurlijk niet. Je bent afhankelijk en je moet maar net het geluk hebben dat de mensen die je op dat moment om je heen hebt ook veilig zijn. De meeste kinderen hebben dat geluk. Sommigen, zoals ik, niet.

Juist in de periode dat je zo afhankelijk bent is de invloed van belangrijke anderen op je leven, extra groot. Een kind dat omringd is door onveilige anderen, heeft dus een extra groot nadeel; een achterstand in het leven.

Dit is heel naar. En oneerlijk. En onrechtvaardig.
Maar het is zoals het is.

Als je met zo’n achterstand aan je leven begonnen bent, is het tijd om in het nu een pas op de plaats te maken. Je kunt helaas niet meer veranderen wat er al is gebeurd, maar je kunt wel je toekomst construeren.

Sta dus even stil.

Kijk om je heen:
Wat zie je?
Wie zie je?
Ben je tevreden met wat je ziet?
Zie je wat je nodig hebt om gelukkig te zijn?

Het is nooit te laat om een goede keuze te maken.

Iemand vertelde me ooit dat iedere dag een nieuwe kans is om opnieuw te mogen kiezen.

En zal ik je wat grappigs vertellen?
De persoon die me dit vertelde, is een van de veilige mensen die ik om me heen verzameld heb; Iemand die het goed met anderen voor heeft, iemand die wil dat het goed met me gaat; Iemand die ik in mijn leven wil hebben.

Ik spaar dus veilige mensen.

Er zijn ergere dingen om te sparen!

Basisvaardigheden frustratietolerantie

Je kent het wel; het is zo’n dag: Alles zit tegen. Niets lukt.
Het regent, alle stoplichten springen op rood als je er aan komt en tot overmaat van ramp heb je twee verschillende sokken aangedaan.
Kortom: Je baalt. En behoorlijk ook.

Balen is heel gezond. Ieder mens krijgt in zijn leven te maken met frustraties. Dat kan lichamelijk zijn, zoals het stoten van je teen, hoofdpijn, een gebroken arm, of emotioneel, zoals verdriet of woede. In beide gevallen is deze pijn vaak onvermijdelijk en onvoorspelbaar. Je weet meestal niet van tevoren wanneer ‘zo’n dag’ zich aandient, wanneer je je teen gaat stoten of wanneer je verdrietig nieuws krijgt.

Ieder mens heeft al vanaf jongs af aan bepaalde strategieën ontwikkeld om met deze frustraties om te gaan. Afhankelijk van je ervaringen, de veiligheid van je omgeving en het hechtingsklimaat met je ouders, ontwikkel je een strategie die ofwel gezond of ongezond is.

Mensen die ongezonde strategieën hebben ontwikkeld kunnen slecht met frustraties omgaan. Ze ervaren pijn en emoties als een overweldigende vloedgolf en gaan hier op een ongezonde en zeer onsuccesvolle manier mee om, waardoor hun ervaringen steeds opnieuw worden bekrachtigd.

Voorbeelden van ongezonde strategieën zijn:

1) Veel nadenken over pijn in het verleden, fouten en problemen
2) Je ongerust maken over mogelijke toekomstige pijn, fouten en problemen, zonder dat hier een duidelijke aanleiding voor is
3) Je isoleert je van anderen om pijnlijke situaties te verminderen
4) Je verdooft jezelf met alcohol, drugs, medicijnen, zelfbeschadiging, of eten
5) Je verstopt iedere emotie achter kwaadheid en richt deze rechtstreeks op andere mensen door je boos tegen ze te gedragen of ze te controleren
6) Risicovol gedrag, zoals zelfbeschadiging, onveilige sex, te hard rijden enz
7) Je pakt de oorzaken van je problemen nooit aan, zoals misbruik of een slechte relatie
8) Je houdt je bezig met zelfmoord
9) Je vermijdt aangename activiteiten zoals sociale gebeurtenissen en lichaamsbeweging (vaak omdat je vindt dat je het niet verdiend om je beter te voelen)
10) Je geeft je over aan pijn en trekt je terug, ‘want het wordt toch nooit beter’

Het is belangrijk om stil te staan bij jouw coping strategieën en je af te vragen in hoeverre deze helpend zijn.
In plaats van de bovenstaande strategieën zou je ook gezondere varianten kunnen kiezen. Deze worden ook wel basisvaardigheden frustratietolerantie genoemd.

De basisvaardigheden frustratietolerantie bestaan uit een aantal stappen.
De eerste is afleiding. Dit is belangrijk omdat het zorgt dat je tijdelijk stopt met nadenken over wat je frustreert en ze geven je tijd om een geschiktere strategie te kiezen om met de situatie of emotie om te gaan. Soms is de extra tijd die je voor jezelf creëert door afleiding te zoeken al genoeg om de ergste piek uit je emoties te halen, waardoor je makkelijker kunt loslaten.
Afleiding is iets anders dan vermijding; Wanneer je jezelf afleidt ben je nog steeds van plan om in de toekomst, wanneer je emoties tot een acceptabel niveau zijn afgezakt, de situatie aan te pakken.

De tweede stap is zelfkalmerende vaardigheden. Dit is nodig om de oorzaak van je frustraties onder ogen te zien. Jezelf kalmeren is bedoeld om je een hoeveelheid rust en verlichting te bieden die nodig is om te besluiten wat je vervolgens gaat doen. Daarnaast helpen deze vaardigheden om jezelf met compassie en zachtheid te behandelen. Dit is belangrijk. Ik schreef al dat dit helpt jezelf te accepteren en situaties te accepteren, waardoor het makkelijker is om in het ‘nu’ te leven en kwaliteit van leven te hebben.

Andere basisvaardigheden frustratietolerantie hebben te maken met emotieregulatie en intermenselijke effectiviteit. Dit laatste heeft te maken met hoe je met andere mensen om gaat en hoe je communiceert.

Je ziet; Er is veel te schrijven over frustratietolerantie, daarom zullen mijn blogs de komende tijd vooral met dit onderwerp te maken hebben. Ik hoop dat het je mag helpen!